محله کاشانی؛ تغییر انقلابی عشرت‌آباد

نشانی مزرعه عشرت‌آباد از اوایل قرن دوازده قمری در اسناد آستان قدس موجود است. بخشی از این مزرعه که جزو موقوفات آستان قدس رضوی بوده در محله کاشانی کنونی قرار می‌گیرد.

در نقشه سال ۱۳۲۵ خیابانی که از چهارراه خواجه‌ربیع به سوی راه‌آهن کشیده می‌شد عشرت‌‎آباد نام داشت، این خیابان اکنون به نام «کاشانی» تغییر نام یافته است. البته بعد از ایجاد خیابانی از میدان شهدا به راه‌آهن، خیابانی که اکنون هاشمی‌نژاد نامیده می‌شود معروف به عشرت‌آباد بود.

داستان نامگذاری «سه‌راه کاشانی» به بحبوحه انقلاب برمی‌گردد. دوم بهمن سال‌۱۳۵۷، هزاران نفر از مردم منطقه چهارراه خواجه‌ربیع مشهد و خیابان‌های اطراف آن، در جایی که امروزه به «سه‌راه کاشانی» معروف است، گرد هم آمدند تا ضمن پاسداشت یاد و خاطره شهید محسن مباشرکاشانی، آن محل را به یاد وی و حماسه‌ای که آفرید، «سه‌راه کاشانی» بنامند. شهید محسن مباشر کاشانی در تاسوعای ۱۳۵۷ دست به اقدامی شجاعانه زد که به نوبه خود تأثیر فراوانی در قوت قلب مردم مبارز ایران داشت.

محسن در بهار سال‌۱۳۳۵ در حوالی کوچه «حسین‌باشی» مشهد به دنیا آمد. او تا دوره متوسطه درس خواند و پس از آن در ارتش به عنوان سرباز خدمت خود را در همدان می‌گذراند که تحولات انقلابی اوج گرفت. محسن در‌کنار دیگر سربازان در میدان همدان ایستاده بود که فرمانده دستور شلیک به‌طرف مردم بی‌دفاع را داد. اما محسن لوله اسلحه را به‌سمت فرمانده چرخاند و اول او را هدف قرار داد.

بعد از آن به‌طرف استاندار رفت و به او هم شلیک کرد. محسن مباشر کاشانی هجدهم آذر ۵۷ در همدان به شهادت رسید، اما خبر شهادتش در ایران پیچید. اکنون نام شهید کاشانی بر این سه‌راه و البته خیابان چندکیلومتری متصل به آن تا چهارراه شهید‌گمنام (مقدم طبرسی)، به‌یادگارمانده است.

باغ هشت‌آباد در حاشیه شمالی بالا خیابان، حدّفاصل میدان شهدا تا فلکة دروازة قوچان (توحید کنونی) قرار داشت که اکنون بخشی از این باغ بوستان توحید شده است.

بافت

وسعت محله کاشانی ۸۰ هکتار است و در هر هکتار آن ۱۵۷ نفر سکونت دارند که به نسبت کل مشهد، جزو محلات پرتراکم محسوب می‌شود. پهنه‌های مسکونی، تجاری، اداری و آموزشی بیشترین مساحت محله کاشانی را به خود اختصاص می‌دهد.

جوانان ۳۰ تا ۴۰ ساله بیشترین گروه سنی ساکن در این محله هستند. گرچه هنوز خانه‌های ویلایی قدیمی بسیاری در محله کاشانی وجود دارد، ساختمان‌های ۴ تا ۶ طبقه در حال سبقت گرفتن از ویلایی‌ها هستند. بسیاری از ساکنان این محله مشهد سنتی و مذهبی هستند.

دسترسی

محله کاشانی در میدان شهدا به خط ۲ قطار شهری دسترسی دارد. همچنین این محله در بخش مرکزی مشهد قرار دارد و تردد از آن به بسیاری از شریان‌های اصلی شهر آسان است. قرار گرفتن پایانه مسافربری میدان شهدا در این محله، موجب شده حمل و نقل عمومی از اینجا به سایر محلات آسان باشد. از هر نقطه محله کاشانی تا ایستگاه اتوبوس به طور میانگین ۱۷۷ متر راه است.

امکانات رفاهی، فرهنگی و تفریحی

• با توجه به قرار داشتن عرصه میدان شهدا در محله کاشانی ساختمان‌های مرکزی شهرداری و شورای شهر در این محله قرار دارد. همچنین ساختمان‌های اداری تجاری توس و شمس در این محله است.
• مجموعه بوستان کودک و کتابخانه و فضای فرهنگی مذهبی اطراف آن یکی از پاتوق‌های فعال محله کاشانی است.
• بوستان توحید و فضای فرهنگی اطراف آن نیز یکی از مراکز فعال محله کاشانی است.
• محله کاشانی با برخورداری از ۱۴ مسجد یکی از محلات مذهبی مشهد است.
• این محله ۳ دبستان دارد، اما متأسفانه هیچ درمانگاه عمومی در آن قرار ندارد.

حدود جغرافیایی

محله کاشانی که بخش انتهایی بولوار شهید کاشانی از سه راه کاشانی تا تقاطع عبادی را در برمی‌گیرد از جنوب به خیابان توحید، از غرب به خیابان موحدین و از شرق به بولوار آیت‌الله عبادی می‌رسد و با محله‌های صاحب‌الزمان (عج)، حسین‌باشی، عبادی، راه‌آهن و جنت همسایه است.