کوچه های مشهد

اولین‌بار «علی خیابانی» برق را به قلعه ساختمان آورد
منطقه قلعه ساختمان را شاید بتوان یکی از قدیمی‌ترین محله‌ها در شهر مشهد نامید. محدوده‌ای که سال‌ها پیش از انقلاب به گفته قدیمی‌ها، دارای چند قلعه بزرگ بوده و اندک ساکنان این منطقه داخل این محدوده روزگار می‌گذراندند. با گذشت زمان مردم کم کم از این قلعه‌ها بیرون می‌آیند و در خانه‌های خشتی ساکن می‌شوند. با شروع انقلاب این خانه‌ها بیشتر می‌شود و این سوی شهر هم کم کم با افزایش جمعیت رونق می‌گیرد. این محله پرسابقه و قدیمی حالا ساکنانی دارد که بیشتر سال‌های زندگی‌شان را اینجا گذرانده‌اند و خاطرات زیادی از آن دارند.
دنج و خوش‌آب‌وهوا، اما بی‌امکانات
خیابان سجادیه 67 از جدیدترین و نوسازترین معابر منطقه 12 است که جزئی از شهرک نیروی انتظامی هم به حساب می‌آید. در سه چهارسال گذشته بیش‌از هزار خانوار به این معبر و معابر اطراف آن در غرب شهر مشهد کوچ‌کرده‌اند و این مسیر آرام، دنج و خوش‌آب‌وهوا را برای سکونت برگزیده‌اند. با این حال، این خیابان از حیث داشتن امکانات رفاهی و تفریحی بسیار فقیر است و هرچه این خیابان را بالا و پایین کنیم به جز سه‌چهار دفتر مشاور املاک و یکی دو بقالی چیزی نمی‌بینیم!
از گندم‌کاری تا نام‌های قدیمی
قدیمی‌هایی مثل ما هنوز هم این خیابان‌ها را با همان نام‌های قدیمی می‌شناسند و کمتر از نام‌های جدید استفاده می‌کنند، برای همین وقتی آدرسی از من پرسیده می‌شود، ابتدا باید فکر کنم ببینم نام‌های جدیدی که می‌گویند مربوط به کدام خیابان‌هاست. از سال ۱۳۴۹ در امام خمینی ۷۰ ساکن هستیم. آن زمان نامش خیابان هفدهم بود البته منزل پدری‌ام هم در خیابان بیستم بود. سال‌هاست در خیابانی ساکن هستم که در آن بزرگ شده‌ام.
کوچه امروزی «قلعه نجفی»
پیروزی 18 از یک بوستان خطی شروع و به یک بوستان خطی در بولوار شهید فکوری نیز ختم می‌شود. درخت قدیمی و بلند کاجی که در ابتدای این کوچه سر به آسمان برداشته است، دست کم باید مال 40 سال پیش باشد. آن وقت ها اینجا مثل خیلی از مناطق دیگر که شباهتی به شهر نداشتند، فقط بیابان بود و بیابان. در دهه۶۰ زمین‌های این محدوده که شهرک نجفی نام داشت، از سوی سازمان زمین شهری وقت به داوطلبان خرید خانه فروخته شد، البته اولویت با خانواده‌های پرجمعیت بود.
نیشابوری‌ها و تربتی‌ها اولین ساکنان کوچه احد بودند
اولین ساخت و ساز‌های خیابان احد از دهه ۴۰ آغاز شده و پس از آن شهروندانی از تمام نقاط شهر و دیگر شهر‌های اطراف استان به‌ویژه شهر نیشابور و تربت حیدریه در آن ساکن شدند.
خانم مهندس مکانیک، فعال فرهنگی محله طبرسی است
اعظم سالاری متولد سال60 و کارشناس رشته مکانیک است. اقدامات فرهنگی‌اش به‌خصوص در حوزه حجاب و عفاف را از دانشگاه آغاز کرده است. او درباره اینکه چطور از یک مهندس مکانیک به فعال فرهنگی تبدیل شده است، می‌گوید: رفتن به دانشگاه همیشه برای من آرزو بود، اما متأسفانه به محض اینکه پا به دانشگاه گذاشتم، برخی از رفتارهای دانشجویان برای من خیلی ناراحت‌کننده شد. چندبار به رئیس دانشگاه مراجعه کردم و از ایشان برای سروسامان دادن به این اوضاع خواهش کردم، اما متأسفانه ایشان هم طرف‌دار همین نوع رفتار و حتی پوشش بودند.
روایتی از باغ‌های تاریخی مشهد که این روزها جز نامی بر سردر کوچه‌ها یادی از آن‌ها نیست
تا اوایل قرن حاضر، حدود 12باغ مشهور در شهر وجود داشته و حتی به روایتی محله چهارباغ مشهد، نام خود را از 4باغ که پیرامون آن قرار داشته، گرفته است. سرسبزی در مشهد قدیم به دلیل موقعیت جغرافیایی و برخورداری از منابع زیرزمینی فراوان بوده است. بر اساس منابع تاریخی، تا اوایل سال‌های دهه 1300شمسی مشهد فقط دارای یک خیابان از غرب به شرق شهر بود که به فرمان شاه‌عباس بزرگ به‌صورت چهارباغی با 4ردیف از درختان و نهر آبی در وسط احداث شده بود.