شهید رضوی؛ محله برج‌های نوپای مشهد

تاریخچه

محله شهید رضوی از محلات نوپای مشهد است که از سال ۱۳۹۸ در تقسیمات شهری عنوان محله گرفته است. البته پیش از این تاریخ نیز در این محدوده سکونت وجود داشته، اما تکمیل بولوار آموزگار، ادامه ساخت کال چهل‌بازه و اوج‌گرفتن برج‌سازی در بخش انتهایی بولوار‌های جلال آل‌احمد و سیدرضی که در این محله قرار دارد، باعث شده است محله شهید رضوی به‌صورت مستقل تشکیل شود. 

آن‌طور که ساکنان قدیمی روایت می‌کنند، از اوایل دهه ۶۰ روند توسعه در محله آزادشهر و به‌طورکلی، سمت راست بولوار وکیل‌آباد سرعت گرفته بود، اما در آن زمان محله شهید رضوی که در جهت شرق به غرب و در بخش انتهایی بولوار‌های جلال آل‌احمد، سیدرضی و دانشجو قرار دارد، زمینی خاکی و بخشی از آن نیز کشاورزی بود و کال چهل‌بازه در قسمتی از محله جریان داشت.

جرقه توسعه محله شهید رضوی از اوایل دهه ۷۰ هم‌زمان با تغییر و تحول بزرگراه امام‌علی (ع) زده شد. بعد از آن، احداث بولوار آموزگار با هدف روان‌سازی ترافیک بزرگراه آزادی در اوایل دهه ۹۰ به روند توسعه محله سرعت بخشید.

وجه تسمیه نام‌گذاری این محله گرامیداشت یاد سردار شهید سیدمحمدتقی رضوی است. او که سال ۱۳۳۴ در مشهد متولد شده بود، ۳ خرداد ۱۳۶۶ بر اثر اصابت ترکش خمپاره در سردشت به شهادت رسید. شهید رضوی عضو رسمی تیم والیبال ابومسلم بود.

بافت

محله شهید رضوی ۱۵۳ هکتار وسعت دارد و حدود ۱۱ هزارو ۶۰۰ نفر را در خود جای داده است. در هر هکتار این محله به‌طور میانگین ۷۵ نفر سکونت دارند که گرچه تقریبا برابر با میانگین تراکم شهری مشهد است، از آنجا که فقط ۱۸ درصد این محله مسکونی است، تراکم در بخش مسکونی محله به‌شدت زیاد و نزدیک به ۳۰۰ تا ۶۰۰ نفر در هر هکتار است. بیشتر خانه‌های محله شهید رضوی مجتمع‌های چهار تا شش‌طبقه هستند.

بیشترین مساحت محله شهید رضوی را حریم کال چهل‌بازه تشکیل می‌دهد. بعد از آن کاربری مسکونی قرار دارد و بعد نیز فضای سبز است. محله شهید رضوی از محلات جوان‌نشین مشهد است و تعداد افراد بیش از ۶۰ سال در این محله بسیار کم است. نرخ باسوادی در این محله بیش از ۹۶ درصد و میانگین تعداد خانوار نیز کمی بیش از سه نفر است.

این محله اکنون از محلات برخوردار شهر مشهد محسوب می‌شود. یکی از مشکلات محله شهید رضوی، سامان‌دهی‌نشدن کارگران فصلی است. بسیاری از اهالی معتقدند باید فضای مناسبی برای کارگران در حاشیه بولوار آموزگار تعبیه شود تا هم شأن آنها حفظ شود و هم وجهه بصری بهتری برای محله فراهم شود.

دسترسی

محله شهید رضوی اکنون به خطوط قطارشهری دسترسی ندارد، اما خط سه مترو مشهد در آینده از این محله عبور خواهد کرد. دسترسی به بزرگراه امام‌علی (ع) از طریق محور‌های دانشجو، سیدرضی و جلال آل‌احمد ویژگی مهم محله شهیدرضوی محسوب می‌شود.

پراکندگی خطوط اتوبوس در انتهای بولوار جلال آل‌احمد و سیدرضی که بیشترین جمعیت ساکن محله نیز در آن حضور دارند، مطلوب است. بااین‌حال، باتوجه‌به وسعت محله در بخش غیرمسکونی، میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس اندکی زیاد و برابر ۲۲۳ متر تخمین زده می‌شود.

بوستان برکت

امکانات فرهنگی و رفاهی

• فراوانی پارک و فضای سبز یکی از امتیازات مثبت محله شهید رضوی است. پارک تازه‌ساز «کشت‌پارک» که تنها بوستان موضوعی کشاورزی در مشهد است، در این محله قرار دارد. علاوه بر آن، سه بوستان خطی و محلی نیز وجود دارد.
• به استناد کتاب «اطلس محلات شهر مشهد»، میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین فضای سبز محله، ۱۰۹ متر و میانگین فاصله زمانی نیز کمی بیشتر از یک دقیقه ثبت شده است که نسبت به بسیاری از محلات مشهد خوب ارزیابی می‌شود.
• یکی از اتفاقات ویژه در روند توسعه این محله، تأسیس دانشگاه صنعتی سجاد است. این دانشگاه به‌عنوان یکی از مراکز علمی شناخته‌شده در مشهد در محله شهید رضوی واقع شده است و سبب حضور دانشجویان از نقاط مختلف شهر در این محله می‌شود.
• ورزشگاه امید و زندگی در سیدرضی ۵۶ یکی از مکان‌های مناسب ورزش در محله شهید رضوی است.
• مراکز تجاری بسیار کمی در محله وجود دارد و شاید این یکی از نقاط ضعف محله شهیدرضوی باشد. بااین‌حال، به اندازه رفع نیاز‌های روزانه اهالی محله مراکز تجاری کوچکی وجود دارد که برخی از این مراکز کوچک پاتوق‌های محلی شده‌اند و فضای اجتماعی و تعاملی خوبی را رقم زده‌اند.
• محله شهید رضوی یک دبستان و یک مسجد دارد.
• این محله درمانگاه عمومی ندارد.

حدود جغرافیایی

محله شهید رضوی برخلاف بسیاری از محلات منطقه ۱۱ از جهت شرق به غرب کشیده شده است، نه جنوب به شمال. این محله که شکلی مستطیلی دارد، از شرق به بولوار جلال آل‌احمد، از شمال به بزرگراه امام‌علی (ع) از غرب به بولوار شهید فخرایی و از جنوب به بولوار آموزگار محدود می‌شود. محله شهید رضوی در همسایگی محله‌های رازی، شریعتی، شاهد، تربیت، دانشجو، دانش‌آموز، سیدرضی و آزادشهر قرار دارد.