سروکار داشتن آدمها با گلوگیاه، حس آرامش میدهد و مثبتنگری و زندهبودن؛ این موضوعی است که روانشناسان نیز از آن گفتهاند و شاید نیاز چندانی به اثباتش نباشد؛ وقتی که در این دمدمای بهار و نزدیکشدن به عطر شکوفهها، حال خودمان خوبتر از پیش میشود و خلقمان تغییر میکند.
گیاه زنده است و این آشکارترین دلیل برای ایجاد حس سرزندگی و حیات، در وجود افرادی است که پنجره اتاقشان به فضای سبز باز میشود، یا چند گلدان گل در ایوان، پشت پنجره یا کناره اتاق دارند.
الهام شاهی، از آن دست افرادی است که داشتن گل و گیاه، جزو ضروریات زندگیاش به شمار میآید؛ همانگونهکه لوازم زندگی برای بسیاری از افراد، ضروری است. بالکن چهلمتری او که از گلدانهای مختلف گل، پرشده، فضای متفاوتی در محیط خانهاش ایجاد کرده است.
این سرسبزی و زیبایی نهتنها برای او و همسرش، بلکه برای دوستان و فامیل، حس آرامش و سرزندگی را به دنبال داشته؛ بهطوریکه در بسیاری از مواقع، دورهمیهای فامیل و دوستانه در همین بالکن سبز برگزار میشود.
شاهی، بانوی طبیعتدوست محله حجاب است که علاوهبر هنر پرورش گل، در ورزش و بافت تابلوفرش نیز سررشته دارد. گرچه بالکن خانه او زمان نمیشناسد و در چهار فصل سال، سرسبز است، آمدن بهار و نسیم فروردین، جان دیگری به گلدانهایش میدهد؛ همانگونهکه تمام درختان از نسیم بهاری، زنده میشوند.
بالکن چهلمتری خانه الهام شاهی، سرپوشیده است و دورتادورش انواع گلدان چیده شده؛ گلدانهایی متفاوت با گلهایی که شاید در فضاهای سبز معمول، کمتر به چشم میآید. درکنار این سرسبزی، او و همسرش علی مروانی، تختی سنتی درست کردهاند تا هم خودشان و هم کسانی که به منزل آنها رفتوآمد دارند، با نشستن روی آن، از سبزی و نشاط گلها استفاده کنند.
الهام که از زندگی مشترکش چهار سال است میگذرد، از همان سال اول با کمک همسرش، دستبهکارشده و در بالکن آپارتمانشان، این فضا را ساختهاند.
او درباره زمینه علاقهاش به داشتن گل و گیاه میگوید: «تا پیشاز اینکه در بالکن، گلوگیاه پرورش دهم، هیچ گلدانی نداشتم؛ البته پدرم به این کار، علاقه دارد و همیشه شاهد بودهام که او در باغچه خانه، گل میکاشت و از آنها مراقبت میکرد و این حس به من هم منتقل شده است.»
وقتی ازدواج میکند و به خانه همسرش میآید، اولین کاری که با کمک هم انجام میدهند، زدن سقف بر روی بالکن بوده و بعد هم خرید چند گلدان گل. چون سررشته چندانی در پرورش گل نداشته، برای افزایش اطلاعاتش، شروع به مطالعه در این زمینه میکند.
خودش میگوید: «در اینترنت جستجو میکردم و مطالب مفید را میخواندم. به گلفروشیها مراجعه و در این رابطه با صاحبان گلفروشی صحبت میکردم. بین آشنایان هم کسانی بودند که در همین زمینه، تحصیلات دانشگاهی داشتند، با آنها هم مشورت کرده و کمکم رسیدگی به گیاهان را یاد گرفتم.»
علاقه و تلاش الهام به مراقبت و پرورش گلها تا آنجا پیش رفته که میگوید: «فقط یکسوم گلدانهایی که الان در گلخانهام میبینید، از بیرون خریداری شده؛ بقیه را خودم قلمه زده و کاشتهام.»
من دوست داشتم بالکن را با گلدانهایی پرکنم که رشد زیادی دارد و فضا را سرسبز میکند
اولین گلی که خریداری کرده و در گلخانهاش گذاشته، «لیندا» بوده و بعد از آن هم بهسراغ کاکتوسها رفته، اما بعداز مدتی، دست از سر کاکتوسهایش برداشته و دست به پرورش گلهای دیگر زده؛ «کاکتوسها تزیینی هستند و سبزی چندانی ندارند.
من دوست داشتم فضای بالکن را با گلدانیهایی که رشد زیادی دارند و فضا را سرسبز میکنند، پرکنم. به همین دلیل بهسراغ گلهای دیگر رفتم. دلم میخواهد دورتادور بالکن، پر از درختچه باشد.» سانسوریا، کامپکت، اریکا، آمستل، بنجامین، دیفنباخیا، ساقهعروس، برگبیدی و چمنعروس، نمونه گلهایی هستند که در بالکن سبز خانه شاهی دیده میشود.
الهام برای سرپاماندن گلخانه و حفظ سرسبزی آنجا، دستکم روزی یک ساعت وقت میگذارد. بعضی از گلدانها را هر روز آب میدهد و برخی دیگر را هرچند روز یکبار؛ «هر شش ماه یکبار، کیسهای بزرگ خاک میگیرم و خاک گلدانها را عوض میکنم.»
در دنیای امروز که بسیاری از مردم در فضاهای آپارتمانی زندگی میکنند و مثل قدیم، خبری از حیاط و باغچه نیست، کمی ابتکار میتواند جای خالی باغچه را در داخل آپارتمان پر کند. این چیزی است که شاهی هم به آن اعتقاد دارد و دربارهاش میگوید: «هر خانهای باید دستکم، چند گلدان گل داشته باشد. وجود بعضی گلها مثل سانسوریا، در خانه خیلی مفید است.
هر شاخه از این گل، برای ۲ متر فضای خانه، اکسیژن ایجاد میکند. ضمن اینکه، گیاه مقاومی است، نور چندانی هم نمیخواهد و رطوبت نیز وارد هوا میکند.»
باوجودیکه حالا دست به پرورش گل و گیاهش خیلی خوب شده، باز هم مواقعی پیش میآید که گلدان گلش بخشکد؛ این ممکن است برای هر گلخانهداری پیش بیاید و نباید مانعاز تلاش مجدد او شود. خودش دراینباره میگوید: «یک بنجامین داشتم که قیمتی هم بود، اما خشک شد. باوجود اینکه نورش را عوض کردم و مکانش را تغییر دادم، شادابیاش را به دست نیاورد.»
شهرداری مشهد، بهار سال گذشته، مسابقه بالکن سبز را برگزار کرد. در این مسابقه تمام افرادی که در بالکن خانه خود، گلدان نگهدای میکردند، میتوانستند شرکت کنند. الهام شاهی، یکی از این شرکتکنندهها بوده که بهعنوان یکی از افراد برگزیده در این مسابقه، انتخاب و از او تقدیر میشود؛ «بازرسی ازطرف شهرداری برای بازدید از بالکن آمد و عکس گرفت. بعد هم تماسگرفتند که جزو برگزیدگان هستم.»
الهام بهخاطر علاقهای که به پرورش گلوگیاه دارد، هرسال حتما در زمان برپایی نمایشگاه گلوگیاه، به نمایشگاه بینالمللی مراجعهمیکند؛ «در زمان برپایی نمایشگاه، چند بار مراجعه میکنم، با غرفهداران در زمینه گلوگیاه صحبت کرده و سوالاتم را از آنها میپرسم.»
یکی دیگر از دلیل علاقه او به بازدید از نمایشگاه، این است که گلهایی را آنجا میتواند خریداری کند که بهسختی در گلخانهها و گلفروشیهای سطح شهر پیدا میکند.
بازار گل واقع در کوی امیر و نیز سولهای در اطراف میدان تختی، از دیگر مکانهایی هستند که بانوی طبیعتدوست محله حجاب، هرچندوقت یکبار به آنجا مراجعه میکند تا گلهایش را بببیند و خریدهایش را انجام دهد.
یکی از کارهای جالب او این است که هرسال، سفره هفتسینش را داخل بالکن و روی تخت سنتی میچیند. بنری هم دارد که تبریک سال نو رویش نوشتهشده و آن را همانجا نصب میکند.
باوجود علاقهاش به پرورش گلوگیاه، تمایل ندارد گلخانهای داشته باشد و این کار را پیشه و حرفه خود قرار دهد. داشتن مشغولیتهای دیگر و پرداختن به آنها، مهمترین دلیل این موضوع است؛ «ورزش را خیلی دوست دارم و ترجیح میدهم در این زمینه، فعالیت شغلی داشته باشم. در حال حاضر، ناجی استخر و مربی ورزش در شهرداری منطقه۱۰ هستم.»
پیش از این هم در طرح «دوباره زندگی» در فرهنگسراهای شهر زیباوایمن و سلامت، بهعنوان استاد درس «ورزش در منزل» تدریس داشته است؛ «در مساجد و مدارس منطقه ۱۰ نیز همین درس را آموزش دادهام. مسجد ولیعصر (عج)، امامحسین (ع)، علیبنموسیالرضا (ع) و مدارس گرجستانی و بنتالهدی از مکانهایی است که به آموزش در آنجا مشغول بودهام.»
او که تا مقطع کارشناسی، در رشته تربیتبدنی تحصیل کرده، سال۸۹، مدرک غریق نجاتش را گرفته و علاوهبر ورزش و علاقه به پرورش گلوگیاه، هنر تابلوفرش را هم آموخته و مشغول بافتن سومین تابلوفرش خود است. اینگونه است که او اوقات خود را با ورزش، طبیعت و هنر پر میکند.
خودش از بین تمام گلدانهایش، به گلهای خاص مثل کمیابتر مثل سانسوریای ابلق، اریکا و نخل مرداب علاقه دارد. وسط بالکنش دو مرغ مینا هم داخل قفس دارد که میگوید آنها تقریبا همیشه بیرون از قفس هستند؛ «بیشتر مواقع داخل خانه میآیند و روی شانه من مینشینند. یکی از آنها خیلی خوب حرف میزند.»
گرچه معمولا آدم آرامی است، اگر مواقعی پیش بیاید که از چیزی ناراحت باشد، توی بالکن سبز و بین گل و گیاهانش میآید و آرامش میگیرد. گلها برای او در حکم موجودات زنده هستند و بهجز مراقبتکردن از آنها برایشان موسیقی میگذارد.
بهخاطر داشتن چنین فضای سرسبزی، بیشتر کسانی که به خانه آنها میآیند، دوست دارند از محیط بالکن استفاده کنند. خود الهام شاهی دراینباره میگوید: «میهمانهایمان معمولا دو دسته میشوند. عدهای داخل خانه میمانند و تعدادی هم داخل بالکن و روی تخت مینشینند تا از سرسبزی فضا استفاده کنند. وقتی هم قرار است دورهمی بگذاریم، معمولا خانه ما پیشنهاد میشود.»
شاهی و مادرشوهرش در یک ساختمان و در طبقات جدا زندگی میکنند. مادرشوهر او از اهالی قدیمی محله و با همسایهها در ارتباط است. الهام نیز به همین واسطه با همسایهها ارتباط خوبی دارد؛ «به همسایهها فراوان گل دادهام؛ بهخصوص از گلهایی که تکثیرش سخت نباشد.
گاهی آنقدر از شاخههای گل، تکثیر میکنم که دیگر با کمبود فضا مواجه میشوم و همه را به اطرافیانم میدهم.»
حرف از هدیهدادن گلدان که به میانمیآید، او میگوید: «هدیهدادن گل را دوست دارم، اما خودم اینکار را انجام نمیدهم. چون در خانه گلدان گل دارم، ممکن است اگر برای هدیه ببرم، دیگران تصورکنند هدیه باارزشی نیست و من نخواستهام پول خرج کنم؛ در صورتیکه برخی از این گلها، قیمت زیادی دارند.»
* این گزارش چهارشنبه، ۲۶ اسفند ۹۴ در شماره ۱۸۹ شهرآرامحله منطقه ۱۰ چاپ شده است.