آقاعلیرضا از موتور‌های اسقاطی، موتورسیکلت نو می‌سازد

حسین دامنجانی | سال‌های نوجوانی با موتورسیکلت عالمی داشتم اما همیشه جزو مسافران موتور و ترک‌نشین بودم. آرزوی داشتن موتور سال‌ها سایه‌به‌سایه من می‌آمد، به‌طوری‌که هربار یک موتورفروشی می‌دیدم، ناخودآگاه پاهایم شل و گلویم خشک می‌شد. بعد صورتم را به پشت شیشه مغازه می‌چسباندم و در خیالم سوار بر یکی از آن موتورهای زیبا در آسمان‌ها سیر می‌کردم.

این‌ها را گفتم تا به اینجا برسم که بگویم سودای موتور خیلی‌وقت بود که از سرم افتاده بود. خبرنگار که شدم، دور علایقی از این دست را خط کشیدم! تا اینکه... یک روز قرار شد برای تهیه گزارش به‌سراغ یک موتورساز در محله رسالت مشهد بروم. اما این موتورساز با بقیه همکارانش فرق می‌کرد! او یک مبتکر موتورساز واقعا موتورساز بود؛ یعنی به تعمیر موتورسیکلت اکتفا نمی‌کرد و از ضایعات موتورهای اسقاطی، یک موتور واقعی ساخته بود.

مطلب مرتبط «اوستا عباس» موتورساز قدیمی محله رضاشهر است

هیچ‌کس به من انگیزه نمی‌داد

علیرضا متقیان متولد ۱۳۵۴ در مشهد است. او که از ۲۰ سالگی به کار تعمیر موتور مشغول بوده، موتورسیکلتی به نام نوید، از لوازم فرسوده و ضایعات موتور‌های اسقاطی ساخته است. متقیان درباره ایده ساخت این موتور که هم‌نام فرزندش است، می‌گوید: این ایده از مدت‌ها پیش در ذهنم بود؛ اما همیشه مشکلات و نبود امکانات و حمایت باعث می‌شد نتوانم آن را پیاده کنم.

سرانجام یک‌سال‌و‌نیم پیش هرطور که بود کار تولید موتورسیکلت نوید را شروع کردم که فرایند تولید آن حدود چهارماه طول کشید. او ادامه می‌دهد: در جریان ساخت نوید، هیچ‌کس به من انگیزه نمی‌داد و گاهی حتی همان مقدارانگیزه‌ای را هم که داشتم، از بین می‌بردند. برای ارائه طرح این موتور به هر کجا سر می‌زدم، چه در جریان تولید و چه بعد از تولید، با آن مخالفت می‌کردند. عده‌ای می‌خندیدند و عده‌ای می‌گفتند طرح این موتور شبیه موتور‌های ینگه دنیا است و برای خیابان‌های ما مناسب نیست!

عده‌ای می‌گفتند طرح این موتور شبیه موتور‌های ینگه دنیا است و برای خیابان‌های ما مناسب نیست!

«نوید» ویژگی‌هایی منحصربه فرد دارد

اما تعمیرکار خلاق محله رسالت که در مقابل همه این بی‌تفاوتی‌ها ناامید نشده، می‌گوید: من معتقدم باید وسیله نقلیه‌ای که خطرپذیری کمتری دارد در همه نقاط دنیا استفاده کرد. من با دلیل و سند اثبات می‌کنم که استاندارد این موتور از بسیاری از موتورسیکلت‌هایی که الان در خیابان‌های ما در حال تردد هستند، بیشتر است. کسی‌که از این وسیله نقلیه استفاده می‌کند، از لحاظ اجتماعی فقط باید در چارچوب قوانین رانندگی کند، زیرا این موتور ویژگی‌هایی دارد که راننده را به‌صورت ناخودآگاه از رعایت نکردن قوانین منع می‌کند. او ادامه می‌دهد: این موتور برای دو سرنشین طراحی شده و نمی‌توان از آن برای حمل بار استفاده کرد.

همچنین تک‌چرخ زدن و لایی‌کشیدن و مزاحمت‌های خیابانی با این موتور امکان‌پذیر نیست. در بسیاری از تصادفات با موتور، سر راکب اولین عضوی است که آسیب می‌بیند، اما حدفاصل فرمان تا زین موتور نوید به‌گونه‌ای طراحی شده که در هنگام تصادف، راکب به هیچ عنوان از روی موتور پرتاب نمی‌شود. متقیان می‌افزاید: یکی از مشکلات موتورسوارهای ما این است که هنگامی که از ترمز عقب استفاده می‌کنند، موتور سُر می‌خورد، اما من تضمین می‌دهم که موتور نوید در هنگام ترمز، حتی یک سانتی‌متر انحراف پیدا نکند.

حدفاصل فرمان تا زین موتور نوید به‌گونه‌ای طراحی شده که در هنگام تصادف، راکب از روی موتور پرتاب نمی‌شود

شروعی که نیازمند حمایت است

در‌حالی‌که هم‌محله‌ای ما، نام پسرش را بر روی این موتور گذاشته، همسایه‌ها و دوستان او این موتور را به اسامی دیگری چون موتور آرنولد یا موتور روح‌سوار می‌شناسند. او می‌گوید: در این یک سال که این موتور در مغازه بوده، علاوه بر همسایگان و اهالی که ارادت خاصی به آن دارند، مشتریان زیادی نیز نظرشان جلب شده است. خیلی‌ها تمایل داشتند که چنین موتوری داشته باشند و حتی عده‌ای پیشنهاد دادند که از آن تولید انبوه شود اما متاسفانه چون حمایتی از آن صورت نگرفته و راهنمایی و رانندگی هم به آن پلاک نداده، همه برنامه‌های ما معلق مانده است.

اما متقیان که برای ساخت موتورسیکلت نوید هزینه‌های بسیاری کرده و به گفته خودش بارها و بارها آن را قالب زده، عنوان می‌کند: وقتی به حاصل دسترنج روز و شب تو بخندند، انگار یک پارچ آب سرد رویت می‌ریزند. من ادعا ندارم که این موتور در سطح استاندارد بین‌المللی است و می‌توان از آن در خیابان‌های ما استفاده کرد، اما معتقدم انجمن حمایت از مبتکران و نوآوران باید از حرکتی که برای ساخت آن صورت گرفته حمایت کند. این کار یک مدل و شروع برای کاری بزرگ‌تر است و من آن را به‌عنوان یک محصول پایانی معرفی نکرده‌ام، اما آیا همین مدل نیاز به حمایت مسئولان ندارد؟

قطعات غیراستاندارد عامل تصادف هستند

وقتی صحبت از موتور می‌شود، صحبت نکردن از موتورسوار بعید است. آن هم موتورسواران شهر ما! هم‌محله‌ای گلایه‌مند از این همه تصادف می‌گوید: متاسفانه در ۹۰ درصد تصادفات راکب مقصر است؛ زیرا بیشتر موتورسواران ما فرهنگ استفاده از وسیله‌ای که صاحب آن هستند را نیاموخته‌اند. باید این نکته را قبول داشت که در خیابان‌های شلوغ ما با این حجم ترافیک استفاده از موتور، البته به شیوه صحیح یک نعمت است.

او گوشزد می‌کند: البته نباید این نکته را هم از نظر دور داشت که دلایل تعدادی از تصادفات، قطعات و لوازم غیر‌استاندارد موتورهاست. این مبتکر محله رسالت همچنین در مقابل این سوال که چرا در خیابان‌های ما موتورهای یک شکل بسیار به چشم می‌خورند، می‌گوید: چرا در خیابان‌های ما پراید زیاد است؟!

چون مردم ما شرایط انتخاب ندارند و دستشان برای انتخاب‌های بهتر بسته است، پس به ناچار از میان بد و بدتر، بد را انتخاب می‌کنند. ما حق انتخاب نداریم که بخواهیم از میان موتورهای مختلف موتور مورد علاقه‌مان را انتخاب کنیم، زیرا تفاوت قیمت‌ها بسیار زیاد است و فروشنده هم بدون آنکه بخواهد به کیفیت موتور فکر کند، موتوری را بیشتر عرضه می کند که سود بیشتری برایش داشته باشد.

فکر و همتی که ارزش دارد

متقیان صحبت‌هایش را با این خاطره ادامه می‌دهد: برای ثبت موتورسیکلت نوید ماه‌ها تلاش کردم. یک روز دوستی به من گفت: چرا خودت را خسته می‌کنی؟ گفتم: چون برای این موتور بسیار زحمت کشیده‌ام و می‌خواهم به نام خودم ثبت شود. آن دوست حرف جالبی زد، گفت: آن‌ها نباید به کیفیت و نتیجه کاری که تو انجام داده‌ای فکر کنند، بلکه باید برای فکر و همتی که داشته‌ای ارزش قائل باشند و فقط به‌خاطر همین از تو قدردانی کنند.

کم‌کم به لحظه خداحافظی نزدیک می‌شویم و یک چشم ما به اوست و یک چشممان به نوید که حالا زیر نور آفتاب حسابی می‌درخشد. سازنده این موتورسیکلت عنوان می‌کند: من می‌توانم این موتور را به درجه‌های عالی برسانم، ولی این مسئله نیازمند حمایت است، حمایتی که تا‌به‌حال صورت نگرفته است.

او یادآور می‌شود: باید از هر‌کسی که ایده‌ای نو دارد، حمایت شود. خیلی‌ها در همین شهر ایده‌های بسیار جذابی دارند، اما متاسفانه به دلیل بها ندادن به آن‌ها، ایده هایشان هیچ‌گاه عملی نمی‌شود. متقیان در پایان می‌گوید: من فقط یک آرزو دارم؛ اینکه مسئولان برای فکر و اندیشه ایرانی ارزش قائل باشند، حال چه این موتور قابل استفاده و تولید انبوه باشد و چه نباشد.

*این گزارش یکشنبه، ۳۰ مهر ۹۱ در شماره ۲۶ شهرآرامحله منطقه ۳ چاپ شده است.