حل تمرین در مسجد امامحسنمجتبی(ع) محله آزادشهر 
قصه پر غصه یک دهه اسارت 
تقدیر تاجیکستان از «سیدی»، نقال مشهدی
نجمه امینی| هر علمی زبانی دارد، مثل زبان فرهنگ که بهترینش هنر است، هنری که با ضمیمه باور‌ها در ذهن مخاطب ارزش‌ها را می‌سازد و ناگفته‌ها را تحکیم می‌کند. خیلی‌ها عقیده دارند هیچ‌کاری به‌اندازه کار هنری اثرگذار و جذاب نیست.
در محلات منطقه ۶ کم نیستند مردانی که هنرمندند و دغدغه‌شان فرهنگ مردم است به‌ویژه در محلات کم‌برخوردار شهر که شاید قصه نان بر غصه رسیدن به فرهنگ اولویت داشته باشد.
سیدقاسم سیدی‌مقدم، پرده‌خوان و نقاله‌خوان مشهدی ید طولایی در کار‌های هنری دارد؛ نویسندگی، کارگردانی، آموزش قصه و شعر برای کودکان و نقاله‌خوانی و پرده‌خوانی در بوستان‌ها و دیگر مکان‌ها ازجمله هنر‌هایی است که در سابقه ۳۴ ساله کارنامه هنری سیدی به چشم می‌خورد. با نقاله‌خوان منطقه که پرده‌خوانی و نقالی در بسیاری از بوستان‌های سطح شهر را افتخار خود می‌داند، گفت‌و‌گو می‌کنیم.
نقالی و پرده‌خوانی هنری غریب است
سیدی، نقالی‌اش را با نمایش سربداران در اوایل انقلاب، زمانی‌که مفاهیم انقلابی و حماسی رونق خاصی داشت، شروع می‌کند و سال‌های سال به قول خودش سایر اجرا‌های هنری را در رشته‌های متفاوت هنری تجربه می‌کند. از او اردیبهشت سال۹۰ در جشنواره هنری تاجیکستان به‌خاطر نمایش هفت‌خان رستم تقدیر و تجلیل می‌شود.
این هنرمند مردمی مشهدی که به‌واسطه هنر اصلی‌اش یعنی نقالی و پرده‌خوانی ارتباط مستقیم و نزدیکی با مردم دارد، عنوان می‌کند: مردم در مناسبت‌های مختلف از نقالی شاهنامه و نمایش‌های موضوعی استقبال می‌کنند، اما متاسفانه با‌توجه‌به تبلیغات ضعیف برای این هنر، نقالی‌خوانی و پرده‌خوانی غریب واقع شده است. در حال حاضر به هنر نقالی و پرده‌خوانی بسیار کم‌رنگ و محدود پرداخته می‌شود؛ ضمن اینکه این هنر قابلیت و ظرفیت خوبی برای پرداختن به مضامین اسلامی و کهن ادبیات فارسی دارد.
از این هنرمند اردیبهشت سال۹۰ در جشنواره هنری تاجیکستان به‌خاطر نمایش هفت‌خان رستم تقدیر شد
شعر قوی برای نقالی نداریم
به گفته این نقال مطرح مشهدی که در بیشتر بوستان‌های شهر اجرا کرده است، هم‌اکنون در مشهد بسیار کم هستند کسانی که به این هنر می‌پردازند. وی عنوان می‌کند: ازجمله مشکلاتی که نقالان با آن در کشور مواجه هستند، این است که برای این هنر شعر قوی وجود ندارد.
شاعران یا به‌اندازه کافی اطلاعات مذهبی و تاریخی برای سرودن شعر‌های نقالی و پرده‌خوانی ندارند یا اطلاعات کافی دارند، اما نمی‌توانند شعر مناسب برای این هنر بگویند.
کانون؛ محلی غنی و شاد برای کودکان
هر چقدر هم که در فعالیت‌های هنری متفاوت کار کنم، هنر اصلی‌ام و علاقه‌ام کار‌کردن برای بچه‌هاست. در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با کودکان قصه‌گویی و شعر با مفاهیم مذهبی و اخلاقی را کار می‌کنیم؛ البته سنین و سطح هوشی بچه‌ها تعیین‌کننده نوع آموزش به آنان است.
پرده‌خوانی برای ائمه و سرداران شهید
در پرده‌خوانی رضوی مقام دوم کشوری را به دست آوردم، اما به‌نظر خودم، جذاب‌ترین پرده‌خوانی‌ام نمایش عروسکی «معجزه نزول باران» بود که سال۷۵ در ششمین جشنواره عروسکی تهران برگزیده شد.
در مسابقات فرهنگی‌هنری اداره ارشاد استان که در تربت‌حیدریه برگزار شد، با نمایش «ظهر عاشورا و طفلان مسلم» شرکت کردم. سال‌هاست در بوستان‌های شهر در مناسبت‌های مختلف ازجمله عید غدیر و دهه کرامت برنامه اجرا می‌کنم. در دهه کرامت پرده‌خوانی با مضامین ورود امام رضا (ع) از مدینه به خراسان در زمان حکومت مامون عباسی و همچنین پناهنده‌شدن شتری به پنجره فولاد اجرا می‌شود. پرده‌خوانی رشادت‌ها و جان‌فشانی‌های سرداران شهید کاوه، شهید برونسی و شهید چراغچی را نیز در برنامه کاری‌ام دارم.
پرده خوانی ضامن آهو برای کودکان
چنانچه کار‌هایی با علایق و سلیقه کودکان برایشان ساخته شود، بسیار به هنر و مضامین مذهبی علاقه‌مند می‌شوند. سال‌هاست برای کودکان پرده‌خوانی ضامن‌آهو و زبان گنجشکی را که امام کمکش می‌کند، اجرا می‌کنم و خوشبختانه مورد استقبال بچه‌ها قرار گرفته است.
مشهد و جایگاهش در هنر
در مشهد به نقالی و پرده‌خوانی بسیار دست‌وپا‌شکسته پرداخته شده و در خیلی مواقع اصلا رها شده است. ولادت‌ها و مناسبت‌های مذهبی جای کار بسیاری دارد، اما متاسفانه در نبود حمایت کارشناسان و بررسی اجرا‌های نقالی و پرده‌خوانی، این هنر رها شده است.
حالا در مشهد نه کسی پرده‌خوانی می‌کند و نه کسی از آن حمایت می‌کند، فقط برای ایامی خاص و محدود، این هنر توسط معدود افرادی اجرا می‌شود. ضمن اینکه در کار فرهنگی تا زمانی‌که مقطعی و گذرا کار شود، نتیجه مطلوبی حاصل نمی‌شود. واقعا نیازمند متن‌های کارشناسی شده قوی هستیم.
متاسفانه به هنر اصیل و مذهبی پرده‌خوانی و نقالی توجه کافی نمی‌شود. در برنامه‌های مناسبتی نیز آن‌قدر تبلیغات اندک است که فقط عده محدودی برای دیدن اجرای برنامه می‌ایستند.
کشور‌هایی که قدر دانستند...
در سفری که برای نقالی به تاجیکستان رفته بودم، بسیار متاثر شدم. کودکان آنها به‌مراتب بیشتر از بزرگان ما شاهنامه می‌خوانند و با قصه‌های آن آشنایی دارند. آنها مفاخر ادبیات ما را می‌شناسند و بسیار مسلط متن‌های شاهنامه را نقالی و پرده‌خوانی می‌کنند. درحالی‌که ما هنوز در شناخت نیاکان و بزرگان ادبی کشورمان درجا می‌زنیم. نقالی ازجمله هنر‌هایی است که به‌راحتی و به‌شیرینی مضامین را انتقال می‌دهد.
فرهنگ، نگاه دقیق و عمیق می‌خواهد
در هر کار فرهنگی که تنها به ظاهر قضیه و اجرا به‌شرط بقا پرداخته شده شکست خورده‌ایم. هدف از اجرای برنامه‌های فرهنگی باید غنی شود نه پرکردن تنها آمار و ارقام. کار فرهنگی، زمانی در متن جامعه تاثیرگذار خواهد شد که با نگاه دقیق و عمیق انجام گیرد. زمانی که تنها به ظاهر قضیه پرداخته می‌شود، بطن و اصل کار آسیب جدی می‌بیند.
* این گزارش در شماره ۱۶۳ شهرآرا محله منطقه ۶ مورخ ۹ شهریورماه سال ۱۳۹۴ منتشر شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
