امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
۸ دهه از زندگی حاج عباس ربانی در چهاربرج 
وقف محرم و صفری امام‌وردی‌خان در حرم‌رضوی
امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری و همسرش، آبجی‌سلطان، مشهدی نبودند و از ملاکان و اهل سیاست نیشابور به‌حساب می‌آمدند آن‌ها بخش زیادی از اموالشان را وقف امام‌رضا (ع) می‌کنند.
هرسال ماه محرم و صفر، زائران بسیاری راهی خاک خراسان می‌شوند. این راهی‌شدن هم مربوط به امروز و دیروز نیست، بلکه تاریخی دورودراز دارد که با اتفاق‌های زیبای زیادی نیز همراه است. یکی از همین اتفاق‌ها وقف و بخشیدن مال به‌نام حضرت‌رضا (ع) بعد از پاگذاشتن در حرمش است.
دراین‌راستا، ۵۷ واقف همه یا بخشی از اموالشان را با یادی از ماه محرم و صفر به حرم امام‌رضا (ع) اختصاص داده‌اند که موقوفه امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری و همسرش، آبجی‌سلطان، یکی از بزرگ‌ترین آنهاست؛ موقوفه‌ای که ۱۷۵ سال قبل، بعد از زیارت تقدیم حرم‌مطهر شده است.
یادگاری از شهر نیشابور
«امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری و همسرش، آبجی‌سلطان، مشهدی نبودند و از ملاکان و اهل سیاست نیشابور به‌حساب می‌آمدند که در دربار قاجار برای خودشان بروبیایی داشتند.»
این جمله آغاز صحبت‌های کارشناس مطالعات اسنادی آستان‌قدس‌رضوی است که سند‌های این موقوفه را مطالعه و استخراج کرده است.
علی سوزن‌چی، بیات‌مختاری‌ها را ترک‌های آسیای میانه می‌خواند که در دوره صفویه وارد نیشابور شده‌اند. گویا امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری که در قیام حسن‌خان سالار به او پیوست، آخرین بیات‌مختاری‌ای بود که سمت حاکمی داشت. با پایان دوره اول حکومت حسام‌السلطنه، امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری راهی مشهد می‌شود و بخش زیادی از اموالش را وقف امام‌رضا (ع) می‌کند.
سوزن‌چی می‌گوید: مرحوم امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری و همسرش آبجی‌سلطان یک قطعه باغ مشهور به باغ رضوان، یک قطعه باغ مشهور به باغ سنجلیه، دَه سهم آب از قنات و محل زراعت در سنگویی، دو سهم آب از محل زراعت توزنده‌جان، همه زمین یک باغ، سه سهم حمام از مدار و نُه سهم حمام بازار واقع در نیشابور را سال ۱۲۷۱قمری وقف امام‌رضا (ع) کرده اند.
طبق گفته‌های او، براساس موقوفه، هر سال درآمد شش سهم از دوازده سهم همه این اموال پس از کسر هزینه برای تعمیر باغ‌ها و متعلقاتش، صرف برگزاری مراسم عزاداری روز شهادت حضرت امام‌حسن (ع) و روز شهادت حضرت‌رضا (ع) می‌شود. همچنین بخشی هم به جشن و سرور در عید غدیر اختصاص پیدا می‌کند.
آن‌طور که او بیان می‌کند، طبق نیت واقف، در روز‌های یادشده تلاوت کامل قرآن و روضه‌خوانی در زمین‌های مربوطه و همچنین در حرم امام‌رضا (ع) با یادی از واقف صورت می‌گیرد. همچنین مراسم صفه حفاظ حرم از محل همین موقوفه توسط خادمان یک‌بار صبح و یک‌بار در شب بعد از اذان برگزار می‌شود.
* این گزارش پنج‌شنبه ۲۵ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۵۹ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
