روحانی ۶۰ ساله محله رسالت ویژگی جالبی دارد؛ اینکه دانشآموخته رشته برق-الکترونیک از دانشگاه علم و صنعت ایران است. این را وقتی متوجه شدیم که بهمناسبتی دیگر به خانه او رفته بودیم. ما قصد داشتیم در بهار قرآن با حجتالاسلام نورمحمد نظری بهعنوان یکی از حافظان کلام وحی گفتگو کنیم، اما فهمیدیم که این شهروند منطقه ما که در حوزههای علمیه مشهد و قم تا سطح خارج فقه و اصول دانش اندوخته است، تحصیلات دانشگاهی هم دارد و اکنون از مدرسان برجسته حوزه و دانشگاه در علوم دینی و قرآنی و مدیر مدرسه علمیه مهدیه در محله رسالت است. او همچنین چند سال پیش امام جماعت نمونه کشور شده است.
در آغازین روزهای بهار قرآن با این روحانی نمونه که انس و الفتی دیرینه با کلام خداوند دارد، در منزل مسکونیاش گفتگو کردیم.
به نظر شما تحصیل در حوزه علمیه با مدرک کارشناسی مهندسی برق-الکترونیک از دانشگاه علم و صنعت ربطی پیدا میکند و تغییر مسیرتان را از این شاخه به آن شاخهپریدن نمیدانید؟
اینطور نیست. من راه اصلی خودم را پیدا کردم. از کودکی به دانشاندوزی علاقه وافری داشتم و در مدرسه همیشه جزو شاگردممتازها بودم. درسم را نیز همانطور که میدانید در رشته مهندسی برق-الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران پذیرفته شدم. درسم تمام شد، اما روح تشنهام از علم سیراب نشد. احساس خلأ عجیبی میکردم تا اینکه تصمیم گرفتم علوم دینی را بیاموزم و به حوزه علمیه مشهد آمدم. در ادامه راه، تا سطح خارج در حوزههای علمیه مشهد و قم شاگردی کردم.
- الان میتوانستید مهندس برقی با درآمد مناسب باشید؛ چه عواملی در گام گذاشتنتان در مسیری قرآنی دخیل بود؟
بیتردید و در بالاترین مرتبه، لطف حضرت حق و در مراتب پایینتر، خواست خودم. درس دانشگاه، خلأ روح مرا پر نمیکرد و مدام با خودم میگفتم خب آخرش چه میشود؟ درسهای دانشگاهی را تجزیه و تحلیل میکردم و به ذهنم میآمد که فلان فرمول به چه کار دنیا و بهویژه آخرت من میآید؟! همچنین لقمه حلال و البته پدر و مادرم که همیشه در حقم دعا میکردند، بسیار تاثیرگذار بود و الان هم هرچه دارم به برکت همین کلام نورانی وحی است.
از سوی دیگر، مگر نه اینکه تمام علوم کشفشده یا نشده طبیعی و مابعدالطبیعی و... در کتاب آسمانی قرآن هست؟ پس چرا انسان به این منبع لایزال الهی که گنجینه تمام معارف الهی است، متوسل نشود و دل و سینه خود را به رموز مخفیاش نسپارد؟
- در حوزه، حفظ قرآن جزو سرفصلهای درسی یا فوقالعادهتان بود؟
ماجرای حفظ قرآن مربوطبه دوران کودکی من است. در خانوادهای مذهبی رشد و نمو یافتهام. با علاقه به مکتب میرفتم و تلاوت قرآن برایم لذتبخش بود. در همان کودکی جزء ۳۰ قرآن را حفظ کردم و به لطف و عنایت پروردگار این راه ادامه یافت تا سالهای اخیر که سورههای بزرگی همچون بقره یا سورههای کوچکتر مانند یس، الرحمن و... را در سینه دارم. معمولا بهصورت موضوعی، قرآن را حفظ میکردم و میکنم.
- شیوه حفظتان چگونه بود؟
شیوه خاصی نداشتم. در گذشته مثل حالا این همه علوم مختلف پیشرفت نکرده و راه و روشهای گوناگون نبود. قرآن کوچکی همراه خودم داشتم که همیشه آیات آن را با تکرار حفظ میکردم.
درزمینه حفظ قرآن استادی نداشتم
- واقعا برای حفظ هیچ استادی نداشتید؟
در راه کسب علوم دینی در محضر بزرگان و علمایی همچون میرزاجوادآقا تهرانی، فلسفی، سبزواری، شاهرودی، سعیدیکاشمری شاگردی کردم، اما درزمینه حفظ قرآن استادی نداشتم.
- فرزندانتان هم درزمینه قرآنی فعالیت دارند؟
دو پسرم طلبه هستند و دو دخترم هم دستی در فعالیتهای قرآنی و دینی دارند؛ بهویژه دختر بزرگم که حافظ چند جزء قرآن و درصدد است کل قرآن را حفظ کند؛ کاری که ناشیاز علاقه صددرصدی خودش است.
- برنامه حفظ تا چه زمان باید ادامه داشته باشد؟
به موضوع خوبی اشاره کردید. معتقدم حافظ قرآن باید همیشه حافظ باشد؛ به این معنی که برنامه حفظش تا آخر عمر ادامه داشته باشد. با تکرار فراوان است که آموختهها ولو قرآنی ملکه ذهن میشود و از یاد نمیرود. برای همین گفتهاند «الدرس حرف و التکرار الف»؛ یعنی درس یک بار و تکرار هزار بار. من سالهاست به کار پرورش حافظان قرآن مشغولم و برنامه حفظم الان محدود شده به برخی سورهها، اما به لطف و مدد الهی تقریبا هر سال ۴۰ حافظ قرآن تربیت میکنم. درکنار آن برنامههای تفسیر قرآن و ارائه مباحث دروسی در حوزه اخلاق نیز دارم که حوزه تخصصی من است.
- به نظر شما بهترین شیوه حفظ قرآن چه شیوهای است؟
به تعداد آدمهای روی زمین، روش حفظ قرآن هست؛ یعنی هر کسی میتواند به شیوه خاص خودش قرآن را حفظ کند. یکی با تکرار یکباره و دیگری با تکرار چندینباره کلاما... مجید را حفظ میکند. البته وجود استاد و راهنماییهایش، روند کار را تسهیل میکند.
- پس دورههای یک تا سهساله حفظ قرآن کریم را مفید میدانید.
در حفظ قرآن، علاقهمندی و خواست فرد از شروط اصلی کار است. حال میخواهید در دورههای یکساله یا سهساله شرکت کنید، این با خود شماست. کلاسهای مدنظر شما فقط نقش کاتالیزور را دارند و بر سرعت یادگیری میافزایند.
- چه آفتهایی حافظ را تهدید میکند؟
گناه، گناه، گناه. راهی که حافظ قرآن در آن قرار گرفته، راه خاصی است که درواقع توفیق یافته که در آن قرار بگیرد. کوچکترین لغزشی، آفت است برای کسی که میخواهد در سینهاش قرآن داشته باشد. باید همواره خدا را درنظر داشته باشد و از او کمک بگیرد.
- مسابقات مختلف قرآنی، احتمال پیشآمدن رقابتهای منفی و ورود فرد به دنیای مادیات را رقم نمیزند؟
اتفاقا نظر من عکس این موضوع است؛ چون تبلیغ در هر زمینهای موثر است. درزمینه علوم قرآنی و حفظ هم همینطور و مسابقات، اثرگذاری خوبی بر روحیه جوانان دارد.
- بهترین سن حفظ قرآن چه سنی است؟
سهسالگی و حتی پیشتر از آن. حالا که صحبت به اینجا رسید، بگذارید دراینباره مفصلتر صحبت کنیم. دوران تجرد پدر و مادر طفل، در اینکه چه طفلی پرورش مییابد، اهمیت فراوانی دارد. برای همین انتخاب همسر باایمان در تربیت نسل قرآنی بسیار موثر است. الان هم که علم پیشرفت کرده و مادران باردار میتوانند در حین بارداری از کمربندهای قرآنی استفاده کنند تا جنین با نوای قرآنی مانوس شود و خودشان هم مرتب قرآن بخوانند و خدا را یاد کنند. برای وقتی هم که کودک متولد شد، انواع و اقسام بالشتک قرآنی به بازار آمده است. شک نکنید که این موضوعات همه در تربیت نسل صالح مذهبی قرآنی تاثیر میگذارد.
- برخی شهروندان به صرف اینکه زبان مادریشان فارسی است، به متن عربی قرآن چندان توجهی نمیکنند و ترجمه فارسی آن را میخوانند. این کار اشکال دارد؟
در هر ملیت و زبانی، قرآن و نماز را باید به زبان عربی قرائت کرد؛ این یعنی صیانت از دین. توصیهام این است که برای درک مفاهیم بلندپایه کلام وحی، متن عربی و فارسی همزمان قرائت شود. بهویژه در این بهار قرآن، فرصت را از دست ندهیم تا دچار احساس زیان نشویم کهای کاش بیشتر برای قرائت قرآن وقت میگذاشتم.
*این گزارش یکشنبه ۷ تیر ۱۳۹۴ در شماره ۱۵۷ شهرآرامحله منطقه ۳ چاپ شده است.