تاریخ روشنایی در سنایی

بیشتر مردم خیابان سنایی را به عنوان محلی برای بورس ارائه خدمات الکتریکی و برقی می‌شناسند. از ابتدای این خیابان تا میدان صاحب‌الزمان(عج) و حتی کوچه‌های اطراف و بخشی از خیابان‌های صاحب‌الزمان(عج)، مغازه‌ها و دفاتر مربوط به این صنف جای گرفته‌اند و تا چشم کار می‌‌کند چراغ‌ها و نورهای رنگی اطراف را روشن کرده است.

رونق صنف الکتریکی با آقای دیشیدی

محمدصادق کتابدار متولد سال43 و از کسبه قدیمی محله صاحب‌الزمان(عج) است. او که از سال62 وارد حرفه الکتریکی شده است از گذشته مغازه‌های خیابان سنایی می‌گوید: «در سال‌های 53، 54 بورس مغازه‌های الکتریکی‌ در خیابان گنبد سبز (آخوند‌ خراسانی) و کوچه فتاح‌خان در خیابان خسروی بود. در خیابان سنایی تنها الکتریکی جواد دیشیدی وجود داشت. او از قدیمی‌های محل و مهندس برق بود. کار او سبب شکل‌گیری و رونق این حرفه در محله شد. به این ترتیب پس از او الکتریکی آقای جاودانی و الکتریکی تافل زیرنظر مرحوم علوی ایجاد شد. دور میدان صاحب‌الزمان(عج) نیز الکتریکی آقای مهذب قرار داشت.»

به گفته آقای کتابدار پس از سال66 دیگر کاسبان این حرفه، برای کسب و کار در این خیابان مشغول به کار شدند و اینجا به‌تدریج تبدیل به بورس تابلوسازان صنعتی شد. او ادامه می‌دهد: «الکتریکی خورشید» از قدیمی‌ترین الکتریکی‌ها در زمینه تابلوهای صنعتی بود. آن زمان مغازه‌های الکتریکی بیشتر در حوزه لوازم روشنایی کار می‌کردند اما تابلوسازان تجهیز و تأمین برق کارخانجات و تابلوهای برق را به عهده داشتند. تمامی این فعالیت‌ها زیرنظر صنف الکتریکی بودند اما با افزایش دامنه کار، صنف تابلوسازان برق‌صنعتی از صنف الکتریک و سیم‌کشی ساختمان جدا شد. این کار خوب بود زیرا تخصصی شد. گرچه چندسالی است که زمزمه ادغام دوباره آن‌ها به گوش می‌رسد.»

افزایش واحدهای تجاری و اداری

آقای کتابدار گریزی هم به تاریخچه محله می‌‌زند و توضیح می‌دهد: «خیابان سنایی قبل از انقلاب به این نام و برگرفته از نام حکیم سنایی، شاعر قصیده‌‌گو و مثنوی‌سرا بود. سنگ‌نوشته‌ای مرمری هم با این نام در ابتدای خیابان وجود دارد. این محله اصیل است و خیابان کفاش آن در گذشته به خیابان ترک‌نشین هم معروف بود زیرا ترک‌ها در آنجا ساکن بودند و در حرفه حمل و نقل درشکه در میدان توحید فعالیت داشتند.

خیابان سنایی، خیابانی فرعی محسوب می‌شد و هزینه‌های اجاره ملک در آن نسبت به خیابان خاکی ارزان‌تر بود. این موضوع در ترغیب مغازه‌داران صنف الکتریکی به کار در آنجا نیز بی‌تأثیر نبود. در ابتدا راسته خیابان سنایی مملو از این حرفه شد. سپس خیابان‌ صاحب‌الزمان(عج) و کوچه‌های فرعی هم اضافه شد. درحال حاضر مجتمع‌ها و اتحادیه‌های مربوط در این خیابان مشغول به کار هستند و واحدهای اداری مرتبط نیز افزایش یافته است. چهار مغازه قدیم اکنون به بالغ بر 400واحد تجاری برق رسیده که در تمام زمینه‌های برقی و حفاظتی- ایمنی از جمله اطفای حریق، دزدگیرها و ... به مردم خدمت‌رسانی می‌کنند. در واقع با بورس‌شدن این خیابان محال است فردی در زمینه برق نیازی داشته باشد و از اینجا دست خالی بیرون رود.»
نکته‌ای که در این خیابان به چشم می‌خورد دوربین‌های مداربسته جلو ورودی منازل مسکونی است که به گفته آقای کتابدار به دلیل امنیت و فراوانی این‌کار در محله نصب شده‌اند.

اولین چراغانی در میلاد امام‌زمان(عج)

این کسبه قدیمی کار خود را با برق ساختمان و نصب آیفون منازل شروع کرده و در سال68 با گذراندن دوره‌های فنی‌و‌حرفه‌ای برق صنعتی وارد این حوزه شده است. او به چراغانی در این خیابان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در گذشته در خیابان شاهرخ‌ جنوبی (مطهری جنوبی) مغازه‌های الکتریکی نیز بودند که به امور چراغانی و کرایه پایه چراغ می‌پرداختند. براین اساس در اعیاد و جشن‌های مذهبی چراغانی خیابان سنایی و کوچه‌های هم‌جوار را به عهده می‌گرفتند. در حال حاضر آن زمینه کاری منسوخ شده است. به یاد دارم خیابان سنایی اولین خیابانی بود که در میلاد امام زمان(عج) چراغانی می‌شد. کسبه خیابان شاهرخ‌جنوبی پایه چراغ می‌آوردند و سیم‌کش‌های این خیابان هم کار را به دست می‌گرفتند و در نهایت طاق نصرتی برپا می‌شد و چراغانی مسجد مسلم‌بن‌عقیل(ع) هم رایگان به دست این افراد آذین‌بندی می‌شد. آن روزها ارتباطات این‌چنین گرم و صمیمی بود و همبستگی در میان اهالی موج می‌زد.»

همدلی اهالی

ارتباطات اهالی این خیابان از گذشته‌ها تا به امروز هنوز رنگ نباخته و به قول آقای کتابدار خصلت محلات اصیل، ارتباطات اجتماعی آن است. او می‌گوید: «مردم از همان ابتدا در برنامه‌ها چه غم و چه خوشی کنار هم بودند. از تهیه نذری و برپایی ایستگاه‌های صلوات گرفته تا رفع مشکلات مالی و هزینه‌های دارویی یکدیگر. هنوز هم صمیمت گذشته در میان اهالی وجود دارد. ما حتی با همسایگانمان به سفر می‌رویم. گروه‌های ورزشی داریم که در ایام قبل از کرونا صبح‌ها دسته‌جمعی در میدان سعدآباد ورزش همگانی انجام می‌دادیم. همچنین تورهای تفریحی‌مذهبی راه‌اندازی کرده بودیم. گرچه کرونا شرایط را سخت‌تر کرده است اما از حال و احوال یکدیگر باخبریم.»این ارتباطات در میان کسبه نیز جور دیگری است و همراه با هم به رفع گرفتاری نیازمندان می‌پردازند. اخیرا نیز با همکاری کسبه مبلغی جمع‌آوری و با آن 300بسته معیشتی تهیه شد که در میان نیازمندان توزیع شد.

تأثیر منفی تحریم‌ها

مشکلاتی هم گریبانگیر صنف امور الکتریکی و تابلوهای صنعتی است. آقای کتابدار در این باره توضیح می‌دهد: «وسایل مربوط به کارمان در گذشته نسبت به حال راحت‌تر تهیه می‌شد. امروزه تحریم‌ها بر کار ما هم تأثیر منفی گذاشته است. در قدیم بیشتر شرکت‌های خارجی در ایران نمایندگی داشتند اما اکنون به دلیل مسائل تحریم دیگر شرکت‌های معروف در اینجا نمایندگی ندارند و این موضوع کار ما را سخت کرده است.» با این حال آقای کتابدار پیشرفت کشور در زمینه تولید قطعات را نادیده نمی‌گیرد و در ادامه بیان می‌کند: «کشور ایران از 20سال گذشته تا به امروز در حوزه صنایع برقی و شرکت‌های هلدینگی در زمینه برق صنعتی رشد خوبی داشته و پیشرفت کرده است. در حال حاضر قطعات بسیاری در کشور تولید می‌شود که جای امیدواری است ولی بازهم به دلیل تورم قیمت‌هایشان گران است.»