وقف آموزش هنر رزمی ژاپنی‌ها به حاشیه شهر مشهد

پنج سالی می‌شود که «ستاد استعدادیابی ورزشی در حاشیه شهر» در این محدوده به‌دنبال استعدادیابی درزمینه ورزش است. حاشیه شهری که بیش‌از یک‌میلیون جمعیت دارد و با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی بسیاری دست‌به‌گربیان است و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ترویج ورزش در‌آن، می‌تواند راهی برای پیشگیری از این آسیب‌ها باشد.

یکی از ارگان‌هایی که چندی است فعالیت خود را برای یافتن استعداد‌های ورزشی در حاشیه شهر آغاز کرده است، پایگاه استعدادیابی است که توسط بسیج پایه‌گذاری شده و استاد اصغر دهقان سرهنگ بازنشسته سپاه و یکی از کهنه‌کاران ورزش رزمی، آن را اداره می‌کند.

تیم نونهالان و نوجوانانی که توسط دهقان ازبین استعداد‌های منطقه تشکیل شده در پنج سال گذشته توانسته عناوین رنگارنگ بسیاری ازجمله مقام اول لیگ برتر کشوری، مقام اول جشنواره‌های ورزشی و المپیکی وبسیاری از این دست را کسب کند. گزارش پیش رو شرحی‌است بر چگونگی تشکیل این پایگاه‌ها، نحوه استعدادیابی آنان و تاثیر آن بر کاهش آسیب‌های اجتماعی منطقه.

استاد اصغر دهقان از فراز و نشیب ورزش جودو و تجربیاتش می‌گوید: متولد ۱۳۳۲ هستم. جودو را از سال ۱۳۵۲ شروع کردم؛ آن زمان ۲۰ سال بیشتر نداشتم. قبل از اینکه جودو را شروع کنم، زیرنظر استاد یحیوی، کشتی کج کار می‌کردم. اما جودو را زیرنظر استاد مولایی که از خلبانان نیروی هوایی ارتش بودند، آموختم. او دوره این رشته را در ژاپن گذرانده بود. زندگی ورزشی من تا سال ۵۴ به همین منوال گذشت.

بعد از آن سرباز شدم و حین خدمتم دوباره جودو را زیر‌نظر استادان ژاپنی شروع کردم. جالب است بدانید که این ژاپنی‌ها بودند که ورزش جودو را در آن دوره به ایران آوردند و این ورزش در مقطعی از زمان درانحصار نظامیان بود و مردم عادی نمی‌توانستند آن را بیاموزند. تا بعداز انقلاب که این ورزش عمومی شد، اوضاع این‌گونه بود.

یکی از شانس‌های بزرگ من، این بود که حین سربازی توانستم این ورزش را که آن موقع در شمار رشته‌های خاص ورزشی قرار داشت، آموزش ببینم. همان‌طور‌که اشاره کردم، به‌دلیل اینکه نظامی بودم حق داشتم جودو را دنبال کنم و این برایم یک فرصت بود. بعد‌از سربازی تا سال‌۵۷ تعلیم می‌دیدم، اما بعد‌از آن به‌دلیل اینکه مربی در مشهد کم بود به حرفه مربیگری روی آوردم.

با این همه بیشترین فعالیتم بعد‌از انقلاب بود. چند دوره برای آموزش به ژاپن رفتم و حدود ۱۰ سال به‌عنوان مربی و سرمربی تیم ملی جوانان و امید جودو کشور و سرمربی تیم جودو استان خدمت کردم و حدود، ۱۰ سالی سرمربی تیم‌های جودو فجر، فتح و مقاومت خراسان بودم. در حال حاضر دان‌۷ جودو و مدرک‌A مربیگری بین‌المللی را دارم و حدود ۲۵ سال است که مربی و سرمربی تیم جودو استان هستم.

استعدادیابی در جودو

سال‌های بعد به استخدام سپاه در‌آمدم و در‌کنار آن ورزش کردن را فراموش نکردم. علاوه بر این باشگاهی ورزشی افتتاح کردم و به پرورش بازیکن پرداختم. با افتتاح باشگاه فجر و مقاومت در سال‌۷۰ مربی این دو تیم بودم. این دو تیم تا سال‌۸۴ فعالیت داشتند؛ از آن سال به‌بعد زمینه فعالیت‌ها و سیاست‌های این دو باشگاه تغییر کرد.

همان‌طور‌که می‌دانید سازمان ورزش و جوانان نتیجه‌گراست و به‌دنبال کشف استعداد‌ها نیست، اما دیدگاه سپاه و بسیج این‌گونه نیست؛ آنها با این رویکرد که نیرو تربیت کنند و در‌اختیار تیم‌ها قرار دهند و با هدف ترویج ورزش در حاشیه شهر، پای کار آمدند. هنگامی‌که تصمیم به تشکیل پایگاه استعدادیابی گرفته شد، سپاه و بسیج با اشرافی که بر گذشته ورزشی‌ام داشتند، خواستند که مسئولیتی را در این پایگاه به عهده بگیرم و در‌زمینه استعدادیابی ورزش‌های رزمی یاریگرشان باشم.

سرمایه‌گذاری برای نونهالان

در ابتدای کار تیم بزرگ‌سالان را خود باشگاه مقاومت کشور تربیت می‌کرد و به تیم‌های پایه یعنی نونهالان توجه خاصی نمی‌شد؛ بنابراین تصمیم گرفته شد استعدادیابی در این رده سنی روی نونهالان و نوجوانان (۸ تا ۱۵ سال) انجام شود. به‌همین‌دلیل اولین پایگاه استعدادیابی در خراسان رضوی برای این رده سنی تشکیل شد. لازم است تاکید کنم این پایگاه فقط در مشهد شکل گرفته و تاکنون در هیچ‌کدام از شهر‌های کشور اجرایی نشده است.

از ۲۰۰ نفر تست گرفتیم

بعد از شکل‌گیری این پایگاه، بسیج درخواستی به آموزش‌و‌پرورش داد تا برای استعدادیابی از دانش‌آموزان مستعد تست گرفته شود. ۲۰۰ نونهال و نوجوان سطح منطقه را برای تست به پایگاهی که بسیج در‌اختیارمان قرار داده بود، آوردند. برای استعدادیابی از کادر فنی متشکل از شش‌نفر و کارشناسان تربیت‌بدنی که برای تست‌گرفتن و غربالگری آمده بودند، کمک گرفته شد و درنهایت ۷۰ نفر انتخاب شدند.

حالا پنج‌سالی می‌شود با افرادی که انتخاب شده‌اند تمرین می‌کنیم. اغلب بازیکن‌های امروز ما دوران مبتدی را پشت سر گذاشته‌اند و حالا قهرمان کشور و عضو تیم ملی هستند. در کنار اینها امسال برای اولین سال عضو لیگ برتر کشوری شده‌اند.

تیمی که تشکیل شده بسیار مثمر‌ثمر و کاراست. در همین مدت کوتاه، آموزش‌و‌پرورش از بازیکنانی که آموزش دیده‌اند، برای شرکت درجشنواره‌های مختلف ورزشی دعوت کرده و پایگاه بسیج و هیئت جودو هم از توانمندی بچه‌های ما بهره گرفته‌اند.

ورزش رایگان

یکی از مشکلاتی که سال‌های اول با آن دست‌به‌گربیان بودیم، تامین هزینه‌ها بود؛ حتی در برهه‌ای از زمان خانواده‌ها به کمک تیم آمدند تا بتوانیم با تامین منابع مالی راهی مسابقات شویم. در این مدت با رایزنی با باشگاه مقاومت کشور، هیئت جودو استان و شهرداری توانستیم به کارمان ادامه دهیم. در حال حاضر، پولی از بازیکنان دریافت نمی‌شود. البته شهرداری قول مساعد داده که بتوانیم از تمام سالن‌های ورزشی که در حاشیه شهر قرار دارد، برای تمرین استفاده کنیم.

ورزش در کنار کار فرهنگی

در این چند سال به‌همراه تیمی که تشکیل داده‌ایم، در لیگ برتر بسیج، جشنواره‌های مختلف و المپیک‌های بسیاری شرکت کرده و مقام‌های اولی و دومی بی‌شماری به دست آورده‌ایم. امسال نیز قرار است در لیگ برتر جوانان کشور بازی کنیم. البته ما در کنار ورزش، انجام فعالیت فرهنگی را هم از خاطر نبرده‌ایم و مربی‌ها و بازیکن‌های ما درکنار ورزش به امور فرهنگی نیز می‌پردازند. برگزاری کلاس‌های قرآن، تفسیر و مواردی از این دست، از‌جمله این امور فرهنگی ماست.

برآورد کرده‌ایم که با افتتاح پروژه‌ها تا پایان سال جدید بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نونهال را تحت پوشش قرار دهیم

چند پایگاه دیگر در سطح شهر

در حال حاضر، پایگاه گلشهر در‌کنار دو پایگاه آرامگاه فردوسی و قاسم‌آباد، فعالیت بیشتری دارند و قرار است در مناطق دیگر مانند خواجه‌ربیع، قلعه‌ساختمان، طرق و گلشهر نیز پایگاه‌های دیگری نیز افتتاح شود. در چناران هم افتتاح پایگاه استعدادیابی را درنظر داریم و مرکز دیگری که در‌حال تصمیم‌گیری برای آن هستیم، از بین دو شهر فریمان و نیشابور است که هر‌کدام بتوانند امکانات و سالن ورزشی مناسبی تهیه کنند، آنجا در اولویت قرار می‌گیرد. قرار است تا پایان سال تعداد پایگاه‌ها از ۵ تا به ۷ پایگاه ارتقا پیدا کند.

در حال حاضر فقط در گلشهر ۱۵۰ نفر تحت پوشش قرار گرفته‌اند و ۵۰ نفری هم از باشگاه مقاومت هستند و در آرامگاه فردوسی نیز ۷۰ نفر را تعلیم می‌دهند. برآورد کرده‌ایم که با افتتاح پروژه‌ها تا پایان سال جدید بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نونهال را تحت پوشش قرار دهیم. البته بسیج، پایگاه‌های استعدادیابی دیگری در زمینه‌های مختلف دایر کرده که برخی از آنها مانند پایگاه کاراته، تکواندو، کشتی، دو‌ومیدانی ووالیبال تشکیل شده است.

استعداد‌ها را دریابیم

مهدی وحدتی هم که در کسوت مربی، همیار آقای دهقان در تربیت ورزشکاران جوان است، خود را این‌طور معرفی می‌کند: ۱۰ سال بیشتر نداشتم که ورزش را در رشته جودو آغاز کردم و در رده جوانان و نوجوانان، قهرمانی‌هایی دارم. در دهه ۷۰ نیز عضو تیم ملی بودم و پیش از آن از‌آنجاکه کشور درگیر جنگ بود، من هم مانند خیلی از ورزشکاران نتوانستم آن‌طور‌که باید و شاید در مسابقات برون‌مرزی شرکت کرده و صاحب مقام شوم. علاوه‌بر‌این امکاناتی هم که ما در‌اختیار داشتیم با امکانات دیگر کشور‌ها قابل مقایسه نبود. برای مثال در مشهد، فقط سالن مرکزی چمران بود که تاتامی داشت و ما در بدترین شرایط روی تشک‌های پنبه‌ای تمرین می‌کردیم. بعد‌از پایان دوره ورزشی، هم‌زمان با تشکیل پایگاه‌های استعدادیابی، مربیگری را آغاز کردم و تا امروز در خدمت بچه‌ها هستم.

وی درباره علل تشکیل این پایگاه با‌توجه‌به وضعیت حاشیه شهر و آسیب‌های اجتماعی آن، این‌طور توضیح می‌دهد: آسیب‌های فراوان اجتماعی نظیر فقر، اعتیاد و بزه در حاشیه شهر باعث شده این نواحی، کانون خطری باشد برای جوانان و نوجوانانی که از سرِ بی‌تجربگی، گرفتار این بلایا می‌شوند. ورزش می‌تواند امکانی را فراهم کند تا اوقات فراغت این جوانان به‌صورت مطلوب و در فضای سالمی سپری شود. این امر، بستر مناسبی فراهم می‌کند برای کاهش آسیب‌های اجتماعی. در‌کنار این موضوع، استعداد جوانان این نواحی را هم نباید از قلم انداخت. اکثر جوانان منطقه ما اگر امکانات در‌اختیارشان قرار بگیرد، می‌توانند ورزشکاران بنامی شوند؛ فقط به حمایت نیاز دارند. امیدوارم تشکیل پایگاه‌های استعدادیابی، زمینه‌ای برای شکوفا‌شدن این استعداد‌ها فراهم کند.

شهرداری، متولی گسترش ورزش

در همین راستا شهرداری به‌عنوان یکی از متولیان گسترش ورزش در محلات، اقدامات بسیاری برای ترویج ورزش انجام داده است که از آن جمله می‌توان به ساخت سالن‌های ورزشی، تجهیز مساجد و پارک‌ها به وسایل ورزشی اشاره کرد. در همین زمینه مهندس حسن هدایتی، شهردار منطقه به نکات حائز اهمیتی اشاره کرده است.

چند دوره برای آموزش به ژاپن رفتم و حدود ۱۰ سال به‌عنوان مربی تیم ملی جوانان و امید جودو کشور خدمت کردم

بهره‌مندی ۵۸۰ هزار شهروند از امکانات ورزشی

شهرداری منطقه‌۵ به‌عنوان نهادی اجتماعی و فرهنگی همواره در‌تلاش بوده تا شرایطی را برای شهروندان فراهم کند که آنها بتوانند با کمترین هزینه از بهترین امکانات بهره‌مند شوند.

درباره استفاده شهروندان منطقه‌مان از امکانات ورزشی طی شش‌ماهه نخست سال‌۹۵ می‌توان گفت که بیش‌از ۵۸۰‌هزار شهروند حاشیه شهر از امکانات مجموعه‌های ورزشی شهرداری این منطقه استفاده کرده‌اند. طی شش‌ماهه نخست سال جاری بیش‌از ۱۱۵ هزار شهروند از امکانات مجموعه‌های ورزشی سالن شهدای مدافع حرم و سالن شهید علیمردانی بهره‌مند شدند.

پذیرش بیش از ۷۰ هزار ورزشکار در سالن مدافعان حرم

سالن شهدای مدافع حرم از ابتدای سال ۹۵ تاکنون پذیرای بیش‌از ۷۰‌هزار ورزشکار آقا و بانو بوده که روزانه ۵۰۰‌ورزشکار بانو و ۳۰۰ ورزشکار آقا به سالن مذکور مراجعه کرده‌اند. سالن شهید علیمردانی هم در این مدت با پذیرش ۱۰۰‌بانو در نوبت صبح و ۲۰۰‌ورزشکار آقا در نوبت عصر، پذیرای بیش از هزار ورزشکار در سطح منطقه بوده است.

مطلب مرتبط جودوکار محله طبرسی به آینده ورزشی‌اش امیدوار است +از المپیک هم مدال می‌خواهم

استفاده از زمین‌های روباز

از پنج زمین ورزشی روباز کیفی‌سازی‌شده (چمن مصنوعی و کف‌پوش والیبال) در سطح منطقه که شامل زمین‌های صداقت، ولایت، حکمت، کرامت و صلابت می‌شود، روزانه بیش‌از ۲۰۰‌نفر از شهروندان استفاده کرد‌ه‌اند. این زمین‌ها از ابتدای سال‌۹۵ تاکنون پذیرای بیش‌از ۱۸۶ هزار ورزشکار سطح بوده‌اند.

همچنین روزانه بیش‌از صدنفر از ۱۵‌زمین ورزشی آسفالت و خاکی روباز سطح منطقه، استفاده می‌کنند. در شش‌ماهه نخست سال بیش‌از ۲۷۹‌هزار‌نفر ورزشکار از این مجموعه‌ها بهره برده‌اند.

اقدامات در دست اجرای شهرداری برای ورزش

یکی از نکاتی که شهروندان همواره به آن اشاره می‌کنند، کمبود امکانات ورزشی در منطقه است که متناسب‌با نیاز‌های درخواست‌کنندگان نیست. به همین دلیل به‌سراغ حسن صالحی، کارشناس تربیت‌بدنی شهرداری منطقه ۵ رفتیم تا درباره امکاناتی که برای ورزش شهروندان درنظر گرفته‌اند، اطلاعاتی بگیریم.

استعدادیابی ورزشی در سطح منطقه

برای استعدادیابی در سطح منطقه، دو سال است اقداماتی انجام شده که این امر با نظارت سازمان ورزش و جوانان بوده است. روال کار استعدادیابی به این منوال است که هنگام برگزاری مسابقات ورزشی، نمایندگانی از‌سوی سازمان ورزش‌و‌جوانان به سالن می‌آیند و بازیکنانی که استعداد دارند، گزینش می‌کنند سپس از افراد منتخب تیم تشکیل می‌شود.

منطقه ما مهد ورزشکاران رزمی است

منطقه ما مهد ورزش‌های رزمی است و به همین دلیل بیشترین استعداد‌ها را در این زمینه داریم. در همین راستا بیشترین استعداد‌های جذب‌شده در‌زمینه کاراته، جودو، فوتسال و فوتبال بوده است. به دلیل اینکه میانگین قدی ورزشکاران ما کوتاه‌تر از سایر مناطق است، در رشته‌های والیبال و بسکتبال استعداد‌های چندانی نداریم.

امکانات ورزشی را افزایش داده‌ایم

طی دو سال گذشته، فعالیت‌های بسیاری برای ارتقای ورزش و امکانات ورزشی در سطح منطقه انجام شده است که از آن جمله می‌توان به ساخت ۱۷ زمین آسفالت، ۳ زمین چمن مصنوعی، ۶ زمین کف‌پوش، ۲ سالن ورزشی، یک زمین آسفالت در مهدی‌آباد، همچنین تجهیز ۳۵ بوستان خطی و ۲۸ مسجد به وسایل ورزشی برای بانوان اشاره کرد.

اقدامات در دست اجرای ورزشی

برای گسترش ورزش، اقدامات دیگری نیز در دست اجراست که از آن جمله می‌توان به احداث بخش بانوان در پارک وحدت، ساخت استخری به مساحت ۶ هزار‌متر‌مربع در‌کنار سالن ورزشی مدافعان حرم، تجهیز زمین کف‌پوش والیبال در سطح منطقه اشاره کرد که شهرداری برای رفع مشکلات ورزش در منطقه انجام داده است.

توجه بیشتر مسئولان به ورزش

با آنکه اقدامات و فعالیت‌های خوبی طی سال‌های اخیر برای ورزش انجام شده، باتوجه‌به بافت متراکم جمعیتی مناطق حاشیه‌نشین و عطش سیری‌ناپذیر اقشار محروم و جوانان به ورزش و نقش آن در پیشگیری معضلات اجتماعی، نیاز است مسئولان به توسعه امکانات ورزشی بیشتر توجه کنند. تمام تلاش ما این است که بتوانیم خدمات بیشتری درزمینه ورزش همگانی به شهروندان ارائه دهیم. در همین راستا گام‌های ارزنده‌ای برداشته‌ایم که از آن جمله می‌توان به توسعه و گسترش اماکن ورزشی، برگزاری مسابقات و جشنواره‌های متنوع ورزشی اشاره کرد.

* این گزارش در شماره ۲۱۵ شهرآرامحله منطقه ۵ مورخ ۵ مهرماه سال ۱۳۹۵ منتشر شده است.