پهلوانِ آجیل فروش محله فجر

سیدعلی حسینی (مبارز)| آجیل‌فروشی از شغل‌های قدیمی بوده و آجیل‌وخشکبار جزو خوراکی‌هایی است که همیشه بر سر سفره‌های مردم وجود داشته است. وارد محله فجر که می‌شوی، بوی تخمه داغ و آجیل محله را دربر گرفته است. سال‌هاست که تخمه‌های داغِ این محله زبانزد مردم شهرمان است. مردم این محله سال‌های سال است که او را می‌شناسند بانام «آجیل و تخمه داغ».

به آرزویم رسیدم

محسن نادی‌یزدی، ۵۲ بهار را پشت‌سر گذاشته است. وقتی چشم باز کرده، تربت‌حیدریه بوده است. بعد‌ها به‌همراه پدرومادرش به مشهد می‌آید. محسن از همان دوران نوجوانی به آجیل و تخمه علاقه خاصی داشته و همین علاقه او به تخمه و آجیل و خشکبار رفته‌رفته باعث می‌شود که به این کار روی بیاورد.

محسن نادی دراین‌باره می‌گوید:، چون علاقه زیادی به این کار داشتم، همان اول‌کار تصمیم گرفتم که همیشه جنس خوب با قیمت مناسب به مشتری بدهم و این را آرزوی خودم قرار دادم تا اینکه خوشبختانه به‌لطف خداوند و بهلطف مردم و مشتریانم، توانستم به این آرزو برسم.

کاسب قدیمی

محسن نادی از هنگامی که به‌همراه خانواده ساکن مشهد می‌شود، پای در محله فجر می‌گذارد. بعد‌از ازدواج، کارش را شروع می‌کند. وقتی از قدیمی‌های محله فجر سوال می‌کنم او را بانام «تخمه و آجیل و خشکبار» ش می‌شناسند. مشغول‌بودن در کار آجیل و خشکبار با سابقه بیش‌از بیست سال باعث شده است که هم‌صنفی‌های قدیمی‌اش از او به‌عنوان «آجیل‌فروش باتجربه» و به‌خوبی یاد کنند.

از طلاب تا نادی

محسن نادی شاگردان زیادی داشته است. کارگرانی که کار را یاد گرفته‌اند و بعدا به‌صورت مستقل کار آجیل‌فروشی را ادامه دادند. یکی از آنها آجیل‌فروشی فروغی است. از سال ۷۲ که محسن نادی‌یزدی کارش را با‌نام «آجیل‌فروشی طلاب» شروع کرد، رفته‌رفته با آموزش شاگردان و کارگران و مستقل‌شدن آنها، نام آجیل‌فروشی طلاب را برروی خود گذاشت.

 محسن نادی دراین‌باره می‌گوید: به‌علت جداشدن آجیل‌فروشی فروغی و گذاشتن نام «آجیل‌فروشی طلاب» برروی خود، آجیل‌فروشی‌ام را به‌نام «نادی» تغییر دادم. او این را هم اضافه می‌کند که به‌دلیل اینکه آجیل‌فروشی‌ام با فروغی تداخل نداشته باشد، نام آن را از طلاب به نادی تغییر دادم، اما درواقع همان «طلاب» سابق هستیم. محسن نادی تاکید می‌کند که آجیل‌فروشی نادی شعبه دیگری ندارد و تنهاشعبه‌اش همین شعبه ابوذر است. در‌حال‌حاضر سه فرزند نادی در کنار پدر مشغول چرخاندن چرخ تخمه‌های داغ مغازه هستند و با علاقه کار می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های آجیل‌فروشی نادی این است که تست‌کردن و خوردن مقداری از آجیل برای همه آزاد است

اول خوردن؛ بعد بردن

یکی از ویژگی‌های آجیل‌فروشی نادی این است که چه با دست خالی از مغازه بیرون بیایی و چه با دست پر، تست‌کردن و خوردن مقداری از آجیل برای همه آزاد است و وقتی مشتری آجیل نادی را زیر دندانش بگذارد، خودش متوجه کیفیت آن می‌شود؛ چراکه شعار و تاکید نادی هم، کیفیت خوب است و به‌گفته نادی «کیفیت خوب، مشتری را نگه می‌دارد».

لبخندزدن پسته‌ها به مشتری

وقتی وارد مغازه می‌شوی، بوی تخمه داغ در کنار لبخند پسته‌های خندان تو را به‌سمت آجیل‌های رنگارنگ می‌کشاند. وقتی لحظاتی را داخل مغازه قدم بزنی، چشمت به انواع کشک‌ها، پسته‌ها، تخمه‌ها، گردوها، چلغوز‌ها و... می‌افتد. انواع خشکباری که تنوع زیادی دارند؛ مثلا تخمه‌های روغنی از بجنورد برای نادی فرستاده می‌شود.

او این تخمه‌های خام را پخت می‌کند و می‌گوید: در کنار تخمه، همه نوع آجیل را خودمان پخت می‌کنیم. آجیل‌فروشی قدیمی شهرمان درمورد خواص آجیل می‌گوید: آجیل‌ها خواص زیادی دارند؛ به عنوان مثال پسته خام و بادام‌زمینی، مقوی و خون‌ساز هستند و فندق برای افراد دیابتی و کسانی‌که فشارخون پایین دارند، خوب است. درمورد تخمه‌ها هم می‌توان گفت که تخمه آفتابگردان ویتامین‌ب دارد و در کل، آجیل برای سلامت قلب مفید است.

مرشد زورخانه

یکی از ورزش‌های سنتی که نسل‌به‌نسل به ما منتقل شده، ورزش باستانی زورخانه‌ای بوده که با مرام پهلوانی عجین شده است. محسن نادی‌یزدی کار و ورزش را باهم دارد. از سال ۵۷، وارد گود زورخانه شده و ورزش باستانی را شروع کرده است. حدود چهل سال است که این ورزش را رها نکرده است. محسن نادی درحال‌حاضر مرشد زورخانه شهید احمدی در مجتمع ورزشی قدس است. او درمورد ورزش باستانی می‌گوید: ورزش باستانی ورزش حماسه‌ای، ملی و مذهبی است که در آن، ذکر ائمه‌اطهار (ع) و دعا و ثنا گفته می‌شود و درواقع، مسجد دوم ما ایرانی‌هاست.

نادی که در تربت‌حیدریه و مشهد، باستانی کار کرده است، پیشرفت ورزش باستانی را در مشهد خوب می‌داند و می‌گوید: خداراشکر باشگاه‌های متعددی برای ورزش باستانی بازگشایی شده که به همان سبک‌وسیاق قدیم است.

گود زورخانه را مرشد، میاندار، نوچه، نوخواسته، پیش‌کسوت و پهلوان‌هایی که صاحب ضرب و زنگ هستند، تشکیل می‌دهند. ۳۰ تا ۴۰ نفر هستند که محسن نادی را در شیفت صبح گود زورخانه شهید احمدی، همراهی می‌کنند.

مرام پهلوانی

در ورزش باستانی سه اصل رعایت می‌شود: اول، صفا یعنی همان خوش‌خلقی با مردم و دوم، سخا و سوم، وفا که همان وفای به عهد است. این سه اصل همان مرام پهلوانی است.

نادی بزرگترین حُسن و ویژگی ورزش باستانی را عزت و بزرگی باستانی‌کار می‌داند و می‌گوید: در ورزش‌های دیگر، هرچه سن بالا رود و نیز به‌محض اینکه از دایره ورزش خارج شوی، از ذهن مردم هم محو می‌شوی؛ ولی باستانی‌کار هرچه سنش بالا رود، در بین ورزش‌کار‌ها احترام و عزت پیدا می‌کند و حتی بعداز اینکه از دنیا برود، آینه عبرت برای نوجوان‌ها می‌شود.

آجیل‌فروش قدیمی و ورزش‌کار باستانی محله فجر درمورد فضای‌سبز است. او در‌این‌باره می‌گوید: نبود فضای‌سبز در این محله و محلات اطراف است که دغدغه من و امثال من و ورزش‌دوستان این محله‌هاست که ان‌شاءا... به‌زودی این دغدغه و نگرانی رفع شود.

*این گزارش یکشنبه ۹ مهر ۱۳۹۵ در شماره ۲۲۲ شهرآرامحله منطقه ۴ چاپ شده است.