همه چیز مهیای جشن دهه ولادت حضرت رضا (ع) بود. در هر خیابان و کوچهای از شهر، پرچمهای سبز و سفید برافراشته میشد و همه آماده بودیم تا سالروز ولادت ولی نعمتمان را جشن بگیریم که ناگاه خبری رسید؛ خبری از منتهی الیه شمال غربی کشور، خبری که دل وجان همه را در شوک و بهت فروبرد.«رئیس جمهور جمهوری اسلامی ایران، خادم الرضا (ع) به شهادت رسید.»
پیرو این حادثه، مجالس شادی، عزا شد و پرچمها رنگ سیاه گرفتند. در منطقه ۵ نیز در هر کوچه و برزنی، هر کس به وسعت دل خود و به نوعی مجالس یادبود برگزار کرد.
عصر و شب یکشنبه هفته قبل به دعا برای سلامتی رئیس جمهور و همراهان گذشت تا اینکه روز دوشنبه خبر نهایی اعلام شد. از اعلام خبر شهادت چند ساعتی نگذشته بود که همه جا به تدریج سیاه پوش شد. تعدادی از مغازه داران و اهالی منطقه ۵، سردر مغازه و منزلشان پارچه سیاه کوچکی نصب کردند.
تعدادی از کسبه، عکس رئیس جمهور شهید را روی چهارپایهای جلو مغازه قرار دادند و صوت قرآن پخش کردند. چند ساعت بعد در ایستگاههایی که قرار بود برای جشن ولادت امام رضا (ع) شربت و شیرینی توزیع شود، چای و خرما پخش شد. در محلات و مساجد مختلف مانند حسینیه شهدای محله رضائیه، مسجد ابوالفضل عباس (ع) محله سجادیه، مسجد فاطمه الزهرا (س) محله نیزه.
مراسم عزاداری برگزار و چند ایستگاه صلواتی نیز به همین مناسبت دایر شد، مثل خیمه پذیرایی در ابتدای خیابان شهیدآوینی ۵؛ خیمهای ساده و مردمی که با عکس شهدای خدمت تزیین شده بود.
سید رضا حسینی، مسئول هیئت حضرت علی اکبر (ع) که این خیمه را دایر کردند، درباره نیتشان از این کار میگوید: ما اهالی محله شهید آوینی و اعضای هیئت، متأثر از شهادت مظلومانه آیت الله رئیسی و همراهان نیت کردیم به پاس سالهای سال خدمت ایشان به انقلاب و مردم، قدردان زحماتشان باشیم و کوچکترین کار این بود که یادشان را زنده نگه داریم. اینجا در خیمه ما همین که مردم برای شهدای خدمت فاتحهای بخوانند، راضی هستیم.
حمید صفری، رئیس شورای اجتماعی محله رضائیه، نیز درباره پذیرایی از شرکت کنندگان در مراسم عزاداری شهدای خدمت میگوید: از دوشنبه شب تا الان، هر شب در مسجد امام رضا (ع) پس از نماز مغرب مراسم قرآن خوانی داریم. عصر روز پنجشنبه در حسینیه شهدای محله رضائیه، غذای نذری تهیه کردیم و ابتدا بین نیازمندان محله، سپس عزاداران مجلس شهدای خدمت توزیع کردیم.
خلیل الله نیازی، رئیس شورای اجتماعی محله مهدی آباد و عضو هیئت امنای مسجد دو نور محله، نیز درباره طبخ و توزیع غذای نذری میگوید: عصر روز دوشنبه به نیت شهدای خدمت، تعدادی غذا پختیم و بین نیازمندان محله توزیع کردیم. ایستگاه صلواتی هم در محله دایر شد که یادبودی این شهدا باشد.
در مسجد چهارده معصوم (ع) مفتح شرقی نیز غذای نذری طبخ شده بود که عصر روز خاک سپاری رئیس جمهور شهید بین نیازمندان محله ثامن توزیع شد.
عزاداری شهدای خدمت مختص مساجد و حسینیهها نبود و بسیاری از شهروندان در مجالس خانگی نیز یادبود این شهدا را برگزار کردند. طیبه زینعلیان، ساکن محدوده خیابان عباس آباد، در این باره میگوید: در منطقه به ویژه محدوده عباس آباد محله مهدی آباد، روضههای خانگی برپا بود و در همه آنها خرما و حلوا پخش میکردند. بالای در منازل پارچه مشکی نصب شده بود. دورههای قرآن خانگی هم برای شهدا ختم برداشته بودند.
مساجد و حسینیههای فعال منطقه هم به سرعت رنگ و بوی عزاداری گرفتند. در هر مسجد، پس از نماز جماعت، تلاوت قرآن و ادعیه خوانی انجام میگرفت. از آن میان میتوان به مسجد محوری محله نیزه یعنی مسجد فاطمه الزهرا (س) اشاره کرد که علاوه بر برپایی خیمه پذیرایی، در روز جمعه، میزبان عزاداران شهدای خدمت بود.
سید مصطفی حسینی، رئیس شورای اجتماعی این محله و از اعضای هیئت امنای مسجد، میگوید: با شنیدن خبر حادثه، هر کدام از بچهها دلخور و ناراحت بودند که کاری از دستشان برنیامده است. از دوشنبه، کارمان را شروع و در ابتدا خیابان را مشکی پوش کردیم. خواهران فعال مسجد هم عصر روز دوشنبه مراسم قرآن خوانی داشتند. همچنین هر روز عصر، ایستگاه صلواتی برپا و روز جمعه نیز برنامهای شامل سخنرانی، سینه زنی و پذیرایی برگزار کردیم.
مسجد فعال دیگر در این ایام در محله حسین آباد قرار داشت. مسجد امام حسین (ع)، نبش خیابان شهید مفتح ۳۷، از غروب روز دوشنبه میزبان عزاداران بود. پذیرایی خرما در کنار برگزاری قرائت قرآن، برنامه هر شب این مسجد بود.
سید محمد محمدی، از اعضای هیئت امنای این مسجد، میگوید: با قطعی شدن خبر شهادت رئیس جمهور و همراهان، ما و دوستان در مسجد امام حسین (ع) قرار گذاشتیم همانند مراسم یک همشهری و هم محلی برای این عزیزان بزرگداشت برگزار کنیم. هر شب بعد از نماز مغرب و عشا، مراسم قرآن خوانی و روضه داریم. محله و محدوده ما شهیدپرور است، اما حقیقتا خبر شهادت رئیس جمهوری و همراهان بسیار شوک آور بود.
آیت الله رئیسی رئیس جمهور کشور ایران بود، اما بین مهاجران افغانستانی نیز عزیز و محترم بود. در ایام پس از شهادت ایشان، بسیاری از افراد جامعه مهاجر، متأثر از حادثه شهادت، در برنامههای یادبود شهدای خدمت شرکت میکردند.
مصطفی رجایی، فعال جامعه مهاجر، درباره این ایام میگوید: گلشهریها و جامعه مهاجران قدردان زحمات آیت الله رئیسی هستند. ایشان در دوره تولیت آستان قدس خیلی به اهالی مناطق حاشیه شهر مشهد و گلشهر توجه داشتند و خوبیهای ایشان فراموش نمیشود.
* این گزارش دوشنبه ۷ خردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۸۰ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.