منطقه ۵ از دیرباز به سبب نزدیکی به حرم مطهر آقا علی بن موسی الرضا (ع) پذیرای زائران آقا بوده است.
محله رضائیه در سمت شرقی بولوار وحدت همجوار منطقه ثامن شهرداری است. جدا از گذشته تاریخی مسیرهای منتهی به حرم و توقفگاههای زائران، چند سالی میشود که تابلوهای راهنمای مسافران به سمت حرم مطهر از خیابان امام رضا (ع) به سمت بولوار مصلی تغییر کرده است. مصلی در جوار منطقه ۵ است و این مهم زمینه مراجعت زائران آقا به منطقه ما را افزوده است.
گزارش پیش رو مختصری توضیحات درباره اماکن منطقه ۵ مناسب احوال زائران است.
بوستان وحدت یکی از بزرگترین بوستانهای مشهد است که در نزدیکی حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد و همه ساله مسافران زیادی را به سمت خود میکشد. بوستان وحدت در زمینی به وسعت ۱۵ هکتار، حاشیه بولوار وحدت و در شرق مشهد قرار دارد. این بوستان درسال ۱۳۴۵ شمسی احداث شد و در سال ۱۳۸۰ به وسیله شهرداری مشهد بازپیرایی شده است.
از آن زمان تاکنون بخشهای مختلف فرهنگی و ورزشی و تفریحی در آن احداث شده است. این بوستان دارای امکانات سیاحتی و تفریحی و ورزشی همچون فضای سبز، دریاچه مصنوعی، آب نما و آبشار، تئاتر و سینماهای تابستانی و امکانات ورزشی از قبیل سکوهای تنیس روی میز، شطرنج، زمینهای ورزشی و زمین اسکیت و … است و جزو مناطق گردشگری مشهد هم محسوب میشود. کتابخانه و مراکز فعالیتهای فرهنگی و هنری نیز در داخل این بوستان فراهم شده است.
درختهای گوناگون و گلکاریها و خیابان و حوضها و اقامتگاههای موقت و دیگر تجهیزات و امکانات تفریحی و موقعیت مناسب شهری باعث شده است تا این بوستان همواره محل استراحت و تفریح شهروندان مشهدی و زائران باشد.
شاید بتوان به جرئت گفت بوستان وحدت یکی از شلوغترین بوستانهای مشهد و یکی از شناختهشدهترین بوستانها بهویژه برای زائران است چرا که فاصله کمی با حرم مطهر امام رضا (ع) دارد. این بوستان مجموعه بزرگی از ۳ بخش تفریحی، فرهنگی و ورزشی است و همه روزه افراد زیادی را به خود جذب میکند. به طور طبیعی بوستانهایی که از امکانات زیادی برخوردار هستند، گردشگران بیشتری را به سمت خود میکشانند.
فرهنگسرای امر به معروف و نهی از منکر و نمایشگاه زیارت نیز با هدف گسترش فرهنگ زیارت برای زائران، فرهنگ میهماننوازی و میزبانی برای شهروندان مشهدی عزیز در بوستان وحدت دایر شده است و دارای برنامههای مختلف و متنوع است. برنامههای این فرهنگسرا شامل نمایشگاه تجلی آفتاب، مفهوم زیارت، آب نمای هوشمند، گرادیان نمایش سینمایی و... است.
این بوستان دارای شهربازی برای کودکان و بزرگسالان نیز هست که در قسمت غربی بوستان قرار دارد. در مجموع این بوستان زیبا و بزرگ به منزله شهرک کوچک فرهنگی و تفریحی است که افزون بر افزایش نشاط و شادی و نیز گرد هم آوری خانوادهها و دوستان، محیطی است برای آموزش و تربیت کودکان.
وجود سکوهای استراحت و سرویس بهداشتی با تعداد مناسب، دستگاههای آب سردکن و شیرهای آب شستوشوی ظروف، همچنین وسایل ورزشی و نرمشی بوستان وحدت را برای زائران و مسافرانی که قصد استراحت و اسکان موقت دارند، ایدهآل کرده است.
محله رضائیه نیز از دیرباز مورد استقبال زائران بوده است. کوچهها و میلانهای متقاطع باعث میشود زائران کمتر گیج شوند و مسیرشان را گم نکنند.
وجود ستاد اسکان زائران در وحدت ۱۸ و تعدادی خانه مسافر و هتل آپارتمان باعث رونق کسب و کار کسبه بولوار وحدت شده است به طوری که در فاصله کوتاه بین وحدت ۱۲ تا ۱۸ و ۱۱ تا ۱۷ در دو سمت خیابان فروشگاههای آبمیوه و بستنی، رستوران و کبابی و همچنین مواد غذایی و میوه و گوشت فراوان است.
همچنین در حاشیه محله و در جوار بولوار ولایت، محوطه بوستانی عمومی مقابل فرهنگسرای امت قرار دارد. وجود سرویس بهداشتی و فضای سبز مکانی را فراهم کرده است که میتواند اسباب رفاه زائران در ایام نوروز را فراهم کند.
۲ پارکینگ بزرگ در نزدیکی بولوار وحدت قرار دارد که مناسب زائران است. اول پارکینگ وحدت با ظرفیت ۱۲۰ خودرو که به صورت شبانهروزی در خدمت زائران خواهد بود. این پارکینگ به صورت روباز
است.
پارکینگ دوم به نام پارکینگ عباسقلیخان شناخته میشود که مسقف بوده و ظرفیت ۷۷ خودرو را داراست. این پارکینگ شبانهروزی نیست و در طول روز پذیرای زائران خواهد بود.
بوستان امت از جمله بوستانهایی است که در سال ۱۳۶۶ تأسیس شده است. وسعت آن حدود ۳۰۳۰۰ مترمربع است. این بوستان دارای مجموعه شهربازی، غرفههای عرضه ملزومات زائران و شهروندان و امکانات تفریحی، بهداشتی و رفاهی است.
شهربازی این مجموعه با دستگاههای مختلف از قبیل چرخ و فلک، بشقاب پرنده و... برای کودکان خاطرات خوشی را ترسیم میکند. این بوستان در انتهای سی متری طلاب و در تقاطع بولوار امت و بولوار شهید مفتح واقع است.
فضای سبز چهارصد دستگاه که بیشتر محلی است، ولی به سبب نزدیکی به حرم مطهر میتواند برای لحظاتی اسباب استراحت زائران را فراهم کند. بوستان آلالهها واقع در ابتدای بولوار آوینی گلشهر هم به علت همجواری با بزرگراه بابا نظر میتواند استراحتگاه مسافران و زائران باشد.
میل آجرپزی رستگار مقدم در بولوار میرزا کوچکخان بین میرزا کوچکخان ۱ و ۳ و در نزدیکی میدان میرزا کوچکخان واقع است. این ابنیه تاریخی با قدمتی نزدیک به ۱۰۰ سال و با ارتفاع ۴۴ متر میتواند سوژه خوبی برای گردشگران تاریخی و زائران تاریخ دوستی باشد که به مشهد سفر کردهاند. این میل در بوستان کوچک رستگار مقدم واقع است که خود میتواند مکانی برای آسایش مسافران باشد.
هرچند که از صمیم قلب برای تمامی زائران و مسافران و مجاوران آقا امام رضا (ع) آرزوی سلامتی دارم، ولی باز هم باید برای مواقع ضروری آماده بود. بیمارستان امام زمان (عج) در خیابان سرخس در ضلع جنوبی منطقه ۵ واقع است.
این بیمارستان که از مصلی ۲ نیز راه دسترسی دارد دارای بخشهای ارتوپدی، جراحی عمومی و قلب، جراحی زنان و زایمان، چشم، ICU، CCU، اورولوژی، داخلی و نیز داروخانه، آزمایشگاه پاتولوژی، کاردیوگرافی، رادیولوژی، سونوگرافی، آنسفالوگرافی است. همچنین بیمارستان امام زمان مشهد دارای درمانگاههای اطفال، روانپزشکی، بینایی سنجی، چشم، پوست، دندانپزشکی، فیزیوتراپی، ارتوپدی، زنان و زایمان، داخلی، عفونی، بیماران سرطانی، جراحی و اورژانس است.
شلوغ بازار گلشهر بازاری از جنس بازارهای قدیم، پر از جذابیت و لوازم قدیمی و جدید است. بازاری که در صورت بازدید از آن میتواند ساعتها شما را سرگرم کند. باتوجه به قابلیتهای این بازار و ضرورت تغییر شکل آن تقیزاده خامسی، شهردار وقت مشهد، دستور اجرایی کردن طرح ساماندهی این بازار را صادر کرد.
بازار از حالت کوچه بازاریاش به پیادهراه تغییر شکل داده است و در صورت تبلیغات مناسب میتواند قطب گردشگری جدیدی در مشهد باشد.
قابلی پلو یکی از غذاهای خوشمزه و مقوی افغانستان است که در بسیاری از مناطق افغانستان و رستورانهای این کشور طبخ میشود. نام قابلیپلو در کشورهای آسیای مرکزی و بخشهایی از ایران نامی آشنا بوده و بسیاری از مردم مناطق یاد شده، این غذای معروف را به شیوههای مختلف طبخ میکنند. محبوبیت این غذا سبب شد که به مرور رستورانهای مشهد، طرقبه و شاندیز هم به ارائه این غذا بپردازند، ولی قطعا قابلی خوب و اصیل در گلشهر به سبب زندگی کردن مهاجران در این محدوده، بیشتر و مناسبتر در اختیار زائران قرار میگیرد.
قابلی از مواد اولیه برنج دانه بلند، گوشت گوسفند، روغن، خلال پوست نارنج، خلال هویج فرنگی، خلال پسته و بادام، هل، زعفران، کشمش پلویی و شکر تهیه میشود.
در ۵۰ کیلومتری شهر مشهد و در مسیر جاده مشهد به سرخس، روستای زیبایی وجود دارد به نام میامی. این روستا که در دامنه کوه واقع شده پذیرای مرقد یکی از نوادگان امام زینالعابدین به نام امامزاده یحیی است که نزد اهالی و گردشگران مورد احترام است. بنای ساختمان این مزار متعلق به قرن دهم هجری است و در محیطی به وسعت ۵۵ هکتار قرار دارد.
اطراف بقعه و بنای مزار پوشیده از سنگ فرش، زائر سرا و محل اسکان موقت همچنین چشمه آب معدنی که همگی امکانات خوبی را برای اتراق و استراحت زائران فراهم کرده است. از دیگر جاذبههای طبیعی روستای میامی میتوان به آب گرم مشهور آن اشاره کرد که به دلیل خواص درمانی همواره مورد توجه مردم محلی است و در فصلهایی از سال میتوان سیل گردشگران تور یک روزه و همچنین مسافران تورهای مشهد را در آن به عینه مشاهده کرد.
کاروانسرای عباسآباد از دیگر بناهای به جای مانده از عهد صفوی است که در این منطقه احداث شده و همچنان به قوت خود باقی است. این کاروانسرای تاریخی در دوران قاجار نیز به صورت کامل مرمت شد. از دیگر بناهای مهم روستای میامی که همچنان با اقتدار در مرکز این روستا به چشم میخورد و همواره به وسیله گردشگران تورهای مشهد مورد بازدید قرار میگیرد، میتوان به کاروانسرای زیبای میامی اشاره کرد.
این بنای آجری چهار ایوانی که به شکل هشتی در این محوطه بنا شده از بازماندههای دوران صفوی است که با وسعت ۵۲۵۰ متر به ثبت آثار ملی ایران نیز رسیده است. تمام این اطلاعات وقتی به گزارش ما مربوط میشود که مسیر منتهی به میامی واقع در منطقه ۵ است و با تبلیغات و راهنمایی زائران خود میتواند بازارچهای برای عرضه محصولات فرهنگی صنایعدستی در مسیر میامی باشد.
* این گزارش دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۷ در شماره ۳۳۳ شهرآرامحله منطقه ۵ چاپ شده است.