ابهام در پرواز فرودگاه

 فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد بعد از فرودگاه مهرآباد و امام خمینی(ره) یکی از پرترددترین فرودگاه‌های کشور است. در10سال گذشته چندین‌بار موضوع جابه‌جایی فرودگاه از سوی مسئولان شهری مطرح شده، اما این موضوع هر بار تا فاز مطالعاتی پیش‌ رفته و بی‌نتیجه رها شده است. 

حتی در مقطعی از زمان مدیران فرودگاهی استان وعده توسعه فرودگاه فعلی با ایجاد باند سوم مورب را مطرح کردند تا با کاهش آلودگی هوا و صوت به گله‌های پرشمار ساکنان محله‌های هم‌جوار پاسخی داده باشند. ناگفته پیداست که این موضوع هم مانند سایر طرح‌ها فقط در حد طرح باقی ماند.

 به‌تازگی با مطرح‌شدن طرح جابه‌جایی فرودگاه و ساخته‌شدن یک بندر خشک به جای آن،‌ دوباره موضوع جابه‌جایی فرودگاه قوت گرفته است. اهالی محله‌هایی مانند شهرک عسکریه و طرق که با فرودگاه محصورند بیش از پیش امیدوارند که با رفتن این همسایه پرمزاحمت، محله‌شان رنگ آبادانی به خود بگیرد زیرا آن‌ها از مدیریت شهری، بازگشایی معابر ارتش را دیده‌اند و انتظار دارند که موضوع فرودگاه هم مانند جابه‌جایی ارتش به سرانجامی نیکو برسد. به‌سراغ اهالی محله‌های پروین اعتصامی، مقدم، کوی پلیس، کوی کارگران، شهرک عسکریه، طرق و امام خمینی(ره) رفتیم تا نظرشان را درباره این جابه‌جایی بپرسیم.

محصور در فرودگاه

شهرک عسکریه از آن محله‌هایی است که به فرودگاه محدود و محصور شده است. به انتهای خیابان احسان می‌رویم جایی که مرز بین شهرک و فرودگاه است. شادی ملازاده به‌تازگی به این محله آمده و هفت‌ماهه باردار است. او می‌گوید: گاهی از صداهای پرواز می‌ترسم و این نگرانم کرده است. این صداها صبح‌ها بیشتر آزاردهنده است.

او معتقد است اگر بیست‌سال دیگر هم بگذرد باز هم برای او و خانواده‌اش صدای پروازها عادی نمی‌شود

راضیه چوبدار بیست‌سالی می‌شود که ساکن این محله است. با او که هم‌کلام می‌شویم می‌گوید: اوایلی که به شهرک عسکریه آمده بودیم صدای پروازها اذیتمان می‌کرد. اما حالا دیگر برایمان عادی شده است. دیگر نه لرزش زمین و نه لرزش شیشه‌ها را احساس می‌کنیم. البته تمام اهالی قدیمی محله به صدای پروازها عادت کرده‌اند و دیگر به اندازه روزهای اول برایشان آزاردهنده‌ نیست.

حمیدرضا قنبری از 10سال قبل ساکن این محله شده است. اما او معتقد است اگر بیست‌سال دیگر هم بگذرد باز هم برای او و خانواده‌اش صدای پروازها عادی نمی‌شود. قنبری می‌گوید: آلودگی صوتی‌ای که فرودگاه ایجاد می‌کند خواه‌ناخواه روی شنوایی ما و فرزندانمان تأثیر خواهد گذاشت.

فرودگاه روشنایی را از محله گرفته است

یکی دیگر از محلاتی که در کنار فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد قرار دارد و حدود 15هکتار با فرودگاه مرز دارد، شهرک طرق است. اهالی این محله نیز از سر و صدای پرواز گله می‌کنند، اما آنچه برای آن‌ها اهمیت بیشتری دارد نبود امکانات به دلیل نزدیکی به فرودگاه است. حسین ترابی‌فرد با بیان اینکه دو سال و نیم پیش بود که جاده محمدآباد به سمت شهرک طرق بازگشایی شد می‌گوید: با عریض‌شدن جاده تعداد تصادفات کاهش پیدا کرد و رفت و آمد مردم آسان شد.

او ادامه می‌دهد: با وجودی که این جاده کمک بزرگی به اهالی کرده است، اما از همان زمان افتتاح تاکنون روشنایی مسیر درست نشده و دلیل این موضوع نزدیکی به فرودگاه است. آن‌طور که مسئولان فرودگاه و شهرداری به ما گفته‌اند گذاشتن تیر چراغ برق برای هواپیماها موقع نشست یا پرواز مشکلاتی ایجاد می‌کند و باید از چراغ‌های خاص استفاده شود.

 ترابی‌فرد می‌افزاید: اگر در گذشته تصادف‌ها به‌دلیل کم‌عرض ‌بودن مسیر اتفاق می‌افتاد، الان این حوادث به‌علت نبود روشنایی اتفاق می‌افتد.
کاظم ذاکری یکی دیگر از اهالی نیز در ادامه می‌گوید: در مسیر طولانی جاده محمدآباد، تعداد انگشت‌شماری پایه چراغ وجود دارد، چون دید رانندگان فقط از طریق چراغ‌های خودرو است و هیچ نور دیگری ندارند. این تاریکی در فصل پاییز و زمستان باعث تصادف و حوادث ناگواری می‌شود.

جمع‌آوری 700امضا برای جابه‌جایی فرودگاه

عضو شورای اجتماعی محله پروین اعتصامی از جمع‌آوری 700امضا در یک استشهاد محلی برای مزاحمت‌های فرودگاه خبر می‌دهد. آن‌ها حدود هفت، هشت سالی است که مزاحمت‌های فرودگاه برای اهالی را پیگیری می‌کنند. به‌طوری که سال94 نرگس رستگارپور که عضو شورای اجتماعی محله پروین اعتصامی است به یکی از جلساتی که با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی برگزار شده، دعوت می‌شود تا مسائل و مشکلات را بگوید.

اول امسال یکی از هواپیماها حدود بیست مرتبه در آسمان چرخید و مسیر را طی کرد تا چرخش باز شد، ما استرس داشتیم که آیا می‌تواند بنشیند یا روی سر اهالی سقوط می‌کند

او با بیان اینکه با گفتن مشکلات برای مدتی مسیر پروازها (به‌ویژه در شب) به سمت شهرک طرق تغییر پیدا کرده بود، توضیح می‌دهد: آلودگی صوتی فقط یکی از مشکلات است. اضطراب و استرسی که برای اهالی وجود دارد اصل ماجراست. اول امسال یکی از هواپیماها حدود بیست مرتبه در آسمان چرخید و مسیر را طی کرد تا چرخش باز شد، ما استرس داشتیم که آیا می‌تواند بنشیند یا روی سر اهالی سقوط می‌کند.

سیدعلی خراشادی‌زاده،‌ عضو شورای اجتماعی محله کوی کارگران، با بیان اینکه از سال67 ساکن این محله شده است، می‌گوید: در صورت جابه‌جایی فرودگاه می‌توان از این زمین به نفع مردم استفاده کرد به عنوان مثال فضای سبز یا سالن ورزشی برای محلات نزدیک به باند پرواز که کمبود بوستان دارند، احداث کرد.

افت قیمت ملک

عضو شورای اجتماعی محله مقدم نیز که بیش از چهل سال است ساکن این محله است با تأیید صحبت‌های خراشادی‌زاده می‌گوید: هواپیما آن‌قدر در محله ما در ارتفاع کمی قرار دارد که به قول بچه‌های کوچک می‌توان آن را با «پلخمون» نشانه گرفت.
غلامحسن ناظری پی حرفش را این‌گونه می‌گیرد و می‌افزاید: قیمت زمین در محله مقدم و پروین اعتصامی تحت تأثیر نزدیکی به فرودگاه کمتر از سایر محلات است چون کسی که می‌خواهد ساکن این محله شود باید سر و صدای پرواز را هم تحمل کند.

حریم فرودگاه، اجازه ساخت و ساز را گرفته است

سید حسن سادات‌خواه، عضو شورای اجتماعی محله کوی پلیس، با اشاره به حریم فرودگاه از محدودیت تراکم ساخت و ساز در این محله می‌گوید و توضیح می‌دهد: فرودگاه در محله کوی پلیس آلودگی صوتی کمتری نسبت به محلات پروین اعتصامی و مقدم دارد، ‌با این حال گاهی شب‌ها صدای هواپیما آن‌قدر بلند است که دزدگیر خودروها به صدا درمی‌آید.

عضو شورای اجتماعی محله امام خمینی(ره) نیز می‌گوید: صدای هواپیما آن‌قدر برای ما عادی و طبیعی شده که اگر صدای آن را در طول روز نشنویم نگران می‌شویم که چه اتفاقی افتاده که پروازی انجام نشده است! طیبه سرایی از ایجاد شهر فرودگاهی استقبال می‌کند و می‌افزاید: با این‌کار بسیاری از مردم آسایشی را که در این چندین سال نداشته‌اند به دست می‌آورند، امیدواریم این اتفاق نیز مانند بازگشایی پادگان ارتش رقم بخورد و سود آن برای مردم باشد.

فرودگاه مشهد از تأسیس تا پیروزی انقلاب

فرودگاه مشهد در سال1330 ساخته شده است. قبل از آن در محل میدان 15خرداد باندی خاکی برای فرود هواپیماهای کوچک نظامی وجود داشت که محل استقرار قبضه‌های ضدهوایی بود. اولین باند فرودگاه مشهد به صورت تاکسی‌وی (مسیرهای فرعی باند که به منظور تردد هواپیما و حرکت از رمپ به باند، از باند به رمپ و از باندی به باند دیگر تعبیه شده) احداث شد.

در سال 1346 باند جدید فرودگاه مشهد از نوع بتن و پایگاه پدافند نیروی هوایی بهره‌برداری شد. روزانه یک پرواز در مسیر تهران مشهد انجام می‌شد

در سال 1346 باند جدید فرودگاه مشهد از نوع بتن و پایگاه پدافند نیروی هوایی بهره‌برداری شد. روزانه یک پرواز در مسیر تهران مشهد انجام می‌شد و پروازهای آموزشی و ایرتاکسی‌ها علاوه‌بر پروازهای نظامی از آن استفاده می‌کردند. با افزایش پروازها و ورود هواپیماهای بوئینگ و ایرباس در سال 1357 پارکینگ و ترمینال جدید برج مراقبت پرواز و ساختمان‌های جانبی فرودگاه جدید به‌طور ناقص بهره‌برداری شد. این پروژه تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به تأخیر افتاد زیرا شرکت پیمانکار منحل شد.

فرودگاه بعد از پیروزی انقلاب

با پایان جنگ تحمیلی و ورود کشورمان به دوران سازندگی، فرودگاه مشهد مزین به نام مبارک شهید هاشمی‌نژاد شد. در حال حاضر فرودگاه در زمینی به مساحت ۵۴۰هکتار در قسمت جنوب شرقی شهرمان قرار دارد و دارای با دو باند موازی است. فرودگاه دارای ترمینال یک (پروازهای داخلی) است که در ضلع شرقی آن قرار گرفته و قسمت پذیرش بار، دریافت کارت پرواز و سوار شدن به هواپیما از ضلع غربی این ترمینال انجام می‌شود و مخصوص پروازهای داخلی است. ترمینال۲ مخصوص پروازهای خارجی است.

ایده جابه‌جایی از کجا شکل گرفت

جابه‌جایی فرودگاه به خارج شهر مشهد از دیرباز مطرح بوده است. وجود بارگاه منور رضوی و ورود زائران حرم علی‌بن‌موسی الرضا(ع) یکی از دلایل مهم تردد مسافر در شهرمان محسوب می‌شود. بخشی از این مسافران از طریق فرودگاه می‌آیند. همان‌طور که می‌دانید برخی مسافران به دلیل تأخیر هواپیما ناچارند در فرودگاه ماندگار شوند.

 از این‌رو آن‌ها نیاز به اسکان دارند و باید این موضوع برایشان در نظر گرفته شود. از سوی دیگر فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد قدمت زیادی دارد و امروز در موازات با مسیر توسعه شهر مشهد قرار گرفته و قسمت‌هایی از آن را مسدود کرده است. این موضوع علاوه‌بر آلودگی صوتی و هوایی‌ای است که فرودگاه برای مردم محلات اطرافش دارد.

ضرورت ساخت یک بندر خشک

ایده جابه‌جایی فرودگاه در سال91‌و بعد از مصوبه سفر چهارم هیئت دولت دهم به استان بسیار جدی شد، در آن مقطع سعید چلندری، مدیرکل فرودگاه‌های خراسان رضوی، از ساخت فرودگاه جدید مشهد در زمینی به مساحت هزار و 500 هکتار در فاصله 30 تا 40 کیلومتری مشهد خبر داد، اما در سال93 به دلیل هزینه‌های زیاد، طرح جابه‌جایی این فرودگاه منتفی و تصمیم‌ها بیشتر درباره ایجاد باند مورب و توسعه فرودگاه کنونی با جذب سرمایه‌گذاری خارجی پیش رفت. 

تمام طرح‌ها و فازهای مطالعاتی در این مدت بدون نتیجه باقی ماند و به علت هزینه‌های سنگین جابه‌جایی این موضوع مسکوت ماند

در سال‌های بعد هم این موضوع پیگیری شد و جلسه‌های مختلفی در استانداری با عنوان امکان‌سنجی جابه‌جایی فرودگاه برگزار شد. تمام طرح‌ها و فازهای مطالعاتی در این مدت بدون نتیجه باقی ماند و به علت هزینه‌های سنگین جابه‌جایی این موضوع مسکوت ماند.

بعد از این سکوت خبری سال گذشته سید عبدا... ارجائی، شهردار مشهد مقدس، دوباره موضوع جابه‌جایی را مطرح کرد. او در صحبت‌هایش به «شهرک فرودگاهی» اشاره کرد و درباره ضروت ساخت یک بندر خشک صحبت کرد. همچنین یعقوبعلی نظری، استاندار خراسان رضوی، در بهار امسال به این موضوع پرداخته است.

متولی اجرای کار نیستیم، اما هماهنگی را انجام می‌دهیم

هنگامی که موضوع را با رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شورای شهر در میان می‌گذاریم می‌گوید: شهروندان با توجه به بازگشایی معابر ارتش و بازشدن این گره چندین ساله به دست مدیریت شهری حالا انتظار دارند در زمینه جابه‌جایی فرودگاه هم اقدام مؤثری شود.

 در قضیه جابه‌جایی فرودگاه شهرداری متولی کار نیست، تنها به عنوان مدیریت شهری و هماهنگ‌کننده بین‌ دستگاه‌های اجرایی وارد شده است. در صورتی که مسئولیتی به شهرداری سپرده شود، پیگیر آن خواهیم بود.

مجید دبیریان با تأکید بر لزوم توجه به آینده توسعه شهر مشهد و تأمین نیازهای شهری گفت: جابه‌جایی فرودگاه جزو پروژه‌های ملی است. در همین زمینه چندی پیش شهردار مشهد جلساتی با معاون اقتصادی رئیس جمهور و وزیر راه و شهرسازی برگزار کرد و مذاکره‌های اولیه انجام شد. در این جلسه معاون وزیر آمادگی خود را برای اختصاص بودجه‌ای به این امر اعلام کرد.

این عضو شورای شهر درباره ضرورت جابه‌جایی فرودگاه مشهد بیان می‌کند: همان‌طور که می‌دانید فرودگاه در ورودی شهر واقع شده و موجب آلودگی صوتی، محیط زیست و هوا می‌شود، جابه‌جایی آن جزو ضرورت‌هایی است که باید به آن توجه کرد و اقدام عملی انجام داد. با توجه به اهمیت موضوع و هزینه آن اتفاقی نیست که در این دوره شورا به نتیجه برسد اما برای اعضای این دوره شورا مهم است که کار شروع شود و این امر مهم برای مردم شهر رقم بخورد.

رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شورای اسلامی شهر مشهد درباره ایجاد شهر فرودگاهی در ادامه توضیح می‌دهد: در سال‌های آینده ظرفیت فرودگاه مشهد جوابگوی افزایش حجم زائران و مسافرانی که به این شهر سفر می‌کنند نیست. با توجه به شرایط پیش‌رو و بررسی‌ها باید برای ایجاد فرودگاه بزرگ بین‌المللی در مشهد اقدام کرد.

دبیریان گفت: از این فرودگاه بزرگ و بین‌المللی و مجموعه‌ای که درکنار آن ایجاد می‌شود، می‌توانیم به عنوان شهر فروگاهی نام ‌ببریم که باید در آن اتصال‌ها و ارتباطات ریلی، مجموعه‌های بزرگی همچون هتل‌های بین‌المللی، مرکز ترانزیت و سوخت‌گیری بین‌المللی، منطقه آزاد، گمرک و شهرک سلامت نیز در نظر بگیریم.

توسعه فرودگاه در دستور کار

مدیرکل فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد با بیان اینکه این فرودگاه دو باند پرواز در جهت 13 و 31 شمالی دارد، می‌گوید: به طور متوسط روزانه 185پرواز از فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد انجام می‌شود که از این تعداد 25پرواز خارجی است.
محمود امانی‌نبی ادامه می‌دهد: در صورتی که پروژه جابه‌جایی فرودگاه به‌طور جدی باشد باند سوم مورب منتفی خواهد بود، اما با توجه به اینکه هر ساله تعداد مسافرانی که از طریق هوایی به مشهد سفر می‌کنند افزایش می‌یابد موضوع توسعه فرودگاه در دستورکار قرار دارد، چون فرودگاه کنونی پاسخگوی جمعیت 10میلیونی مسافر نیست. 

 از ساعت 7 تا 13 و 17 تا 20 بیشترین پروازها انجام می‌شود و کمترین پرواز مربوط به ساعت 23 تا 5 صبح است

او با اشاره به اینکه از ساعت 7 تا 13 و 17 تا 20 بیشترین پروازها انجام می‌شود توضیح می‌دهد: البته درخواست مسافران و استقبال فروش شرکت‌های مسافربری و همچنین شهرهای مقصد در ساعت پروازها تأثیر مستقیم دارد.

 کمترین پرواز مربوط به ساعت 23 تا 5 صبح است.مدیرکل فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد درباره سر و صدای پروازها و درخواست مردمی مبنی بر اینکه مسیر پرواز و یا نقطه اوج و فرود تغییر کند نیز بیان می‌کند: خطوط هوایی بر اساس یک‌سری استانداردهای جهانی تعریف می‌شود و مسائل مختلفی مانند پروازهای ورودی و خروجی، اوضاع جوّی، وزش باد و... در یک پرواز تأثیر می‌گذارند.

 خلبان نمی‌تواند هر زمان که خواست اوج بگیرد بلکه باید در ارتفاع مشخص و معینی این‌کار را انجام دهد. امانی‌نبی با اشاره به اینکه حدود 30خانه سازمانی در محدوده فرودگاه قرار دارد، توضیح می‌دهد: این خانه‌ها برای مسئولان عملیاتی فرودگاه در نظر گرفته شده است افرادی که حضور آن‌ها ضروری است و باید 24ساعته به آن‌ها دسترسی داشته باشیم، مانند مسئول نقص فنی، برج مراقبت، رئیس ایستگاه آتش ‌نشانی و... البته این موضوع در کل دنیا تعریف شده است. او درباره جابه‌جایی فرودگاه نیز می‌گوید: باید تمام زیرساخت‌های لازم از جمله آب، گاز، تأسیسات و... در شهر فرودگاهی فراهم شود تا بتوانیم پروازها را از فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد به مکان دیگر منتقل کنیم.