منطقه ثامن

منطقه ثامن

قلب شهر مشهد

فلسفه وجودی شکل‌گیری منطقه ثامن، بارگاه منور رضوی است. شوق زیارت حضرت رضا (ع) است که در طول سال چندین میلیون زائران ایرانی و خارجی را به منطقه ثامن می‌کشاند. کسب‌وکارهایی، چون واحد‌های اقامتی، رستوران‌ها، فروشگاه‌های سوغات و... در پاسخ به نیاز‌های زائران در این منطقه شکل گرفته است. ۷۰ درصد خانه‌های تاریخی مشهد همچون: خانه داروغه، توکلی، کوزه‌کنانی، پریشانی، اکبرزاده و... در این منطقه قرار دارد و برخی از آن‌ها در گذر زمان و با طرح‌های نوسازی از بین رفته‌اند و برخی دیگر مرمت شده یا در دست احیا هستند.  بسیاری از ساکنان این منطقه در گذر سال‌ها و به‌دلیل تغییرات به‌وجودآمده، به مناطق شهری دیگر کوچ کرد‌ه‌اند؛ به همین دلیل این روز‌ها بخش تجاری بسیاری از پلاک‌های این منطقه را به خود اختصاص داده است. یکی از مسائلی که در منطقه ثامن مشهود است، ترافیک سنگین خودرو‌ها در بیشتر ساعت روز بوده که به مشکلی بزرگ برای ساکنان تبدیل شده است. شهرداری منطقه ثامن سال ۱۳۷۸ شکل گرفته و در مساحت ۳۶۶ هکتاری آن  (با احتساب حرم مطهر رضوی)  ۱۴ هزار نفر زندگی می‌کنند.

جایگزینی دوش به‌جای خزینه
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در زمان اسدی اجرای آن به دستور پهلوی اول نه‌تنها در مشهد و خراسان بلکه در کل کشور آغاز شده، اما کامل نشده بود، جاگذاری دوش در حمام‌ها به‌جای خزینه بود. پاکروان در نخستین قدم کار را از حمام‌های معروف شهر همچون حمام شاه که جزو موقوفات آستان‌قدس محسوب می‌شد، آغازکرد. در گزارش پیش‌رو نگاهی داریم به دوش‌دار شدن حمام‌های خزینه که اجرای آن در دوره پاکروان از دی سال1314 آغاز شد.
قدیمی‌ترین خیابان مشهد
مشهدی‌ها و آن‌هایی که با نام زائر راهی این شهر می‌شوند، تاکنون بارها از خیابان عریض‌وطویلی در اطراف حرم‌ مطهر گذشته‌اند که روی تابلوهایش نام شهید نواب‌‌صفوی ثبت شده‌ است، شهیدی که اصالت مشهدی ندارد، اما همسری از این شهر انتخاب کرده بود و در طول دوران مبارزاتش علیه حکومت پهلوی به‌عنوان رهبر فداییان‌اسلام بارها در این شهر و همین خیابان سخنرانی کرده‌ بود.
چهارراه «زرینه» صد ساله شد
«زرینه» مردی که چهارراهی به نام اوست؛ فرش‌فروش با اخلاق مشهدی بود که منشش؛ نامش را برای همیشه در تاریخچه اسامی معابر مشهد ماندگار کرد، تا جایی که با گذشت ۶۳ سال از فوتش نامش بر روی یکی از چهارراه‌های اصلی شهرهمچنان پابرجاست. چهارراهی که در زمان حیات «حاج‌امین زرینه» به نامش می‌شود و حال با نداشتن تابلو و تغییر اسم آن در طول دوره‌های مختلف هنوز هم مشهدی‌ها و حتی زائران در نشانی دادن از نام قدیمی و اصلی آن یعنی «زرینه» استفاده می‌کنند.
کف اصلی‌ بازار تاریخی فرش، 4متر زیر زمین
مستنداتی باقی‌مانده از قرن11 و 12 در عمق کف فعلی بازار قدیمی که نشان می‌دهد این بازار که این روزها با نام فرش شناخته می‌شود،به احتمال زیاد در دوره تیموری ساخته‌ شده‌ است، البته با تفاوت زیاد در عمق. صحبت‌های یک پژوهشگر خبر از کشف کف اصلی این بازار با تاریخ حدود دوره تیموری در 4متری عمق زمین می‌دهد.
پیر خاندان نظام‌الملکی‌ها در  ۴۰ هیئت مداحی می‌کرد
 آن‌طور که در اسناد نظام‌الملکی‌ها آمده، زمین‌هایی که خواجه نظام‌الملک وقف فرزندانش کرده است، از زیر نقاره‌خانه شروع می‌شد و تا شفتالوزار (دامنه کوهسنگی) ادامه می‌یافت.
 کوچه راد میان‌بری به حرم مطهر امام رضا(ع)
یکی از میان‌برهای معروف اطراف حرم مطهر کوچه راد است؛ کوچه‌ای فرعی در خیابان وحدت 3/1 که تا زمان وجود طرح ترافیک مشهد، چون دوربین راهنمایی‌ورانندگی نداشت، میان‌بر خودروها برای ورود به طرح بود و این روزها هم که خبری از این طرح نیست، باز هم کوچه پر از خودروهای گذری است. زیرا راه اتصال بولوار وحدت به خیابان‌های شهیدنواب‌صفوی، 17شهریور، شارستان شهیدشوشتری، عیدگاه و فلکه آب را کوتاه می‌کند.
ته‌پل‌محله شناسنامه مشهد است
به‌تازگی شورای اسلامی شهر با تصویب لایحه‌ای روی تغییر نام این محله قدیمی در همسایگی حرم‌مطهر دست گذاشته‌است؛ نامی که گذشته از قدمت زیاد، مردم با آن مأنوس هستند و به آن عادت دارند. از همه مهم‌تر نشانه‌ای برای مشهدمان است؛ نشانه‌ای از هزارساله‌بودن این شهر. البته گفته شده است با تغییر نام این محله به آیت‌ا... حسن‌زاده‌آملی، نام قدیم آن زیرنویس تابلوها خواهدشد، اما مردم این محله ضمن احترام به نام جدید که می‌تواند زیبنده هر خیابانی باشد، راضی به این تغییر نیستند و دلایل مختلفی دارند که یکی از آن‌ها ازبین‌رفتن نام اصیل «ته‌پل‌محله» در نقشه‌های جغرافیایی است و این یعنی ازبین‌بردن شناسنامه شهر.