محله شریف؛ مرکز اداره‌های مشهد

تاریخچه

بیشتر زمین‌های سمت راست بولوار وکیل‌آباد متعلق به حاج‌حسین ملک بوده است و او در سال ۱۳۳۸ خورشیدی این زمین‌ها را به فرهنگیان اهدا کرده است. زمین‌های صدف که بخشی از محله شریف امروزی را تشکیل می‌دهد، می‌توان تا حدودی مستثنا کرد. زمین‌های این محدوده در قطعات بزرگ هزار متری در دست اشخاص بوده و به نهاد خاصی تعلق نداشته است.

به گفته قدیمی‌های محله بیشتر زمین‌های بولوار صدف آن زمان متعلق به سه فرد به نام‌های حاج حسن رضایی گریکانی، محمد بربر و آقای علاقه‌مند بوده است. در این بین، حاج حسن رضایی که زمین‌های زیادی هم داشته، به هرکس که حداقل سه بچه داشته و قادر به خرید خانه نبوده یک زمین حدود ۳۰۰‌متری اهدا کرده است. از آن زمان تک‌و‌توک خانواده‌هایی ساکن صدف می‌شوند، اما حدود سال ۱۳۶۰ تعدادشان حداکثر به بیست خانه می‌رسد.

با این حال، همان‌طور که پیش‌تر گفتیم بسیاری از زمین‌های معابر اطراف صدف، متعلق به شرکت تعاونی فرهنگیان بوده و بعد از اینکه اولین خانواده‌ها در صدف ساکن شدند، این شرکت تعاونی، مسئولیت آب‌رساندن به آنها را به حاجی مقدسی می‌دهد و او میراب محله می‌شود.

حاجی مقدسی در سال ۱۳۵۵ به‌عنوان باغدار در باغ‌های خیابان صدف ساکن شده است و می‌توان گفت او و خانواده‌اش اولین ساکنان این خیابان هستند. گرچه از دهه‌۶۰ به‌تدریج تعداد ساکنان محله شریف افزایش یافته است، انتخاب نام برای محله در دهه‌۸۰ از سوی شورای شهر وقت انجام شده است.

بافت

محله شریف ۱۶۶‌هکتار وسعت دارد و بیش از ۱۸‌هزار نفر را در خود جای داده است. به‌طور میانگین ۱۰۹‌نفر در هر هکتار این محله سکونت دارند که حدود یک‌ونیم‌برابر میانگین شهری است.

بافت اصلی محله شریف را ساختمان‌های مسکونی تشکیل داده است. با این حال نکته مهم دیگر درباره محله شریف بافت اداری این محله کوچک شهری است. به‌واسطه موقعیت مکانی مناسبی که این محله دارد، بسیاری از ادارات دولتی این محله را برای ایجاد ساختمان انتخاب کرده‌اند.

۱۹‌درصد از مساحت محله شریف را ساختمان‌های انتظامی و اداری تشکیل می‌دهند. میانگین تعداد اعضای خانوار در این محله کمی بیشتر از ۳‌نفر است. نرخ باسوادی در این محله نزدیک به ۹۸‌درصد اعلام شده که جزو محلات با سطح سواد بالاست.

از نکات مهم درباره این محله تغییر شکل منطقه در طول سی سال اخیر است. این محله در قدیم به‌واسطه باغ‌های فراوان یکی از سرسبزترین نقاط شهری بود که اکنون این باغ‌ها جای خود را به ساختمان‌های مرتفع داده‌اند.

گرچه هنوز خانه‌های ویلایی یک و دو‌طبقه در محله شریف به چشم می‌خورند، روند این محله به‌سمت مرتفع‌سازی است و اکنون بیشتر ساختمان‌ها چهار تا شش‌طبقه هستند. به طور کلی می‌توان گفت محله شریف جزو محلات برخوردار مشهد برشمرده می‌شود.

دسترسی

محله شریف به ایستگاه‌های صدف، صیاد شیرازی و اقبال لاهوری در خط‌یک قطار‌شهری دسترسی دارد. دسترسی‌های درون‌شهری این محله به بزرگراه وکیل‌آباد و بولوار معلم جزو ویژگی‌های مهم آن محسوب می‌شود. میانگین دسترسی به ایستگاه اتوبوس در محله شریف، ۲۳۱‌متر است. زمان تخمین‌زده‌شده برای پیمودن این مسافت نزدیک به ۳‌دقیقه محاسبه شده است.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• محله شریف در قسمت بولوار وکیل‌آباد، یک موقعیت اقتصادی ویژه دارد. این قسمت از بولوار وکیل‌آباد را همه به‌عنوان بازار و خیابان غذا می‌شناسند، ارائه انواع فست‌فودها، غذا‌های رستورانی، آب‌میوه‌ها و‌... باعث شده این قسمت از محله شب‌های پرشوری را به خود ببیند.
• موزه حیات‌وحش شمال شرق کشور داخل ساختمان اداره کل محیط زیست خراسان رضوی در ابتدای خیابان صدف قرار دارد. گونه‌های مختلف حیوانات بومی استان در آن به‌روش تاکسیدرمی خشک و در معرض دید بازدیدکنندگان گذاشته شده است. این موزه هر روزه از ساعت ۸ تا ۱۳:۳۰ میزبان شهروندان است و بازدید برای دانش‌آموزان و دانشجو‌ها رایگان است، بقیه بازدیدکنندگان هم باید بلیت ۱۰۰۰‌تومانی تهیه کنند.
• بازارچه دادگر یکی از عناصر هویتی محله شریف است؛ بازارچه‌ای که به‌نوعی قدیمی‌ترین بازارچه و حتی بنای این محله است و در روزگاران نه‌چندان دور بازار پر‌رونق و جذاب و پرطرف‌دار منطقه بوده است، اما اکنون در سایه بی‌تدبیری‌ها به فراموشی سپرده شده است و حال‌وروز خوبی ندارد.
• محله شریف چهار مسجد دارد که از فعالیت‌های اجتماعی گرفته تا فعالیت‌های ورزشی و آموزشی در آنها انجام می‌شود. به‌عنوان مثال کلاس‌های ورزش‌های رزمی، بازی‌های کامپیوتری و حتی فعالیت‌های هنری در این مساجد دایر است.
• دو بوستان زمرد و یاقوت در محله شریف قرار دارند. طبق داده‌های کتاب «اطلس محلات شهر مشهد»، میانگین فاصله مکانی از هر نقطه محله تا بوستان ۳۸۲‌متر و برای پیمودن این مسیر دست‌کم ۴‌دقیقه و ۴۷‌ثانیه زمان لازم است.
• محله شریف بیشتر به ساختمان‌های اداری که دارد شناخته می‌شود. شهرداری منطقه‌۱۱، اداره پست ناحیه۸، اداره کل محیط زیست استان و دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه‌۵ در این محله واقع شده است.

حدود جغرافیایی

محله شریف از شرق به بولوار شهید ابراهیم فخرایی، از شمال به بولوار معلم، از غرب به بولوار دندان‌پزشکان و از جنوب به بولوار وکیل‌آباد محدود می‌شود. محله‌های تربیت، فارغ‌التحصیلان، اقبال، آب‌وبرق و دانشجو در همسایگی محله شریف قرار دارند.