سیدمحمد غفاریان قهرمان تکواندوی باشگاههای مشهد است 
شهید کارگر راضی آخرین بار از رفتن بیبازگشت گفت 
خیابان امامیه قاسمآباد «بورس اجاره و فروش ابزار ساختمانی» است
ابتدای خیابان امامیه قاسمآباد راسته ابزارفروشهاست؛ جایی که نزدیک چنددهه است مرکز مراجعه مشهدیها برای ساختوسازهایشان است، از پیمانکاران ساختمانی گرفته تا افرادی که خودشان دست به تعمیر و بازسازی میزنند.
در ابتدای خیابان امامیه قاسمآباد (امامیه ۲) در محله شریعتی، مغازههایی درکنار هم قرار گرفتهاند که گرد کارهای فنی از آنها بلند است. اینجا راسته ابزارفروشهاست؛ جایی که نزدیک چنددهه است مرکز مراجعه مشهدیها برای ساختوسازهایشان است، از پیمانکاران ساختمانی، برقکارها و تعمیرکاران تا افرادی که خودشان در خانه دست به تعمیر و بازسازی میزنند.
این راسته با دوسه مغازه راه افتاده و حالا بیشاز ۳۳ مغازه پررونق را در دل خود جا داده است. در هر قدمش، یک وسیله بزرگ آهنی، دریل و بالابر میبینید. برای همین هرکسی که در ساختوساز نیاز به ابزاری دارد، اینجا میتواند همهچیز پیدا کند.
قرار است با قدیمیهای این خیابان گفتوگو کنیم و از جنبههای مختلف شغلشان بشنویم.
راسته واژههای تخصصی و فنی
خیابان امامیه ۲، در حاشیه کنار گذر امامعلی (ع) واقع شده است. بوستان خطی آفتاب هم در این محدوده فضای سبز و آرامی را برای کسبه ایجاد کرده است. مشاغل این راسته با اینکه بسیار فنی هستند و کلی ابزار سنگین و سخت دارند، سروصدا و مزاحمت چندانی ایجاد میکنند، بهویژه اینکه در بخش انتهایی محدوده مسکونی قرار گرفتهاند.
از جلو چند مغازه، عبور و نوشتههای روی شیشهها و تابلوها را مرور میکنیم؛ تعمیرات و سیمپیچی، هیلتی، موتور بالابر، کمپکتور، لجنکش، هوابرش و... کلمات و واژهها همه تخصصی و فنی است.
قدیمیترین مغازه این راسته از اواخر دهه ۷۰ کارش را آغاز کرده و صاحب اصلی مغازه، کار را به دست پسرش سپرده است. از ورودی، کاغذی داخل مغازه به چشم میخورد که رویش با قلمنی نوشته شده است؛ «خدا را بینهایت شکر».
سعید دنیادیده مثل بیشتر کسبه سرش حسابی شلوغ است و امور فنی دستگاههایش را تلفنی به فردِ پشت خط توضیح میدهد. میگوید: اول فقط مغازه ما و یکیدو ابزارفروشی دیگر در اینجا بود، ولی کمکم راسته شکل گرفت و بقیه مغازه دارها هم اضافه شدند.
او درباره نوع فعالیتشان توضیح میدهد: بیشتر کار ما اجاره دادن ابزارهای ساختمانی مثل دستگاه باد، برق، ابزارهای الکترونیکی، بالابر و وسایل نجاری است. از استادکار تا بنّا و نقاش میتوانند هر وسیلهای را که به ساختوساز مربوط میشود، اینجا پیدا کنند.
اما کار ابزارفروشی فقط اجارهدادن نیست، دردسرهای خاص خودش را هم دارد. این کاسب قدیمی با گلایه ادامه میدهد: یکی از مشکلاتمان این است که بعضیها ابزار را اجاره میگیرند و بعد آن را برنمیگردانند یا دستگاه را خراب میکنند. بعضیها هم شیوه کار درست با ابزار را بلد نیستند و صدماتی به آنها وارد میکنند و این خسارت را هم به عهده نمیگیرند.
ازطرفی ما هم اگر بخواهیم پیگیری کنیم باید از کار و کاسبیمان دست بکشیم و وقتمان را در دادگاه بگذرانیم. تازه بعضیها میگویند ما که فقط چندساعت دستگاه را اجاره گرفتیم، حالا چرا خسارت بدهیم؟! به گفته دنیادیده، هزینه اجاره وسایل چندان زیاد نیست، اما درصورت خسارت، جبرانش سخت میشود؛ زیرا یک دستگاه اگر بسوزد و موتورش از کار بیفتد، خرجش چندبرابر است.
صنف فنی و بیحاشیه
از احمد ابراهیمی، کاسب این خیابان، درباره فضای کلی این راسته میپرسیم. میگوید: این شغل کاملا فنی است و بیشتر اهلش، آن را از پدر یا نسل قبلی خود ادامه میدهند و در همین فضا بزرگ شدهاند. اینجا تقریبا همه همصنفیم و بیحاشیه. هر کسی سرش در کار خودش است. بیشترمان سالهاست با هم کار میکنیم.
او تحصیلکرده مهندسی نفت و این روزها جایگزین پدرش در مغازه قدیمیشان است. میگوید:اکثر بچههای مغازهداران قدیمی الان خودشان مغازه دارند؛ یعنی شغل از پدر به پسر رسیده است. این کار تجربه میخواهد؛ فقط اجارهدادن نیست، باید ابزارها را بشناسید و بدانید چه ابزاری به درد چه کاری میخورد.
از این جوان که باتوجه به تحصیلاتش از بازار کار هم گلایه دارد، درباره وضعیت درآمد و آینده این کار هم میپرسیم که پاسخ میدهد: درآمدش متوسط است. کسی که از اول شروع میکند، باید چند سال صبر کند تا مشتریها او را بشناسند.
نایابشدن بعضی ابزارها
سعید اکبری، یکی از مغازهداران باسابقه و نماینده کسبه، پانزدهسال است در این بازار فعالیت میکند. او که حالا یکی از مالکان این راسته است، درباره چالشها و واقعیتهای این صنف، میگوید: در این شغل، چالشهای فراوانی وجود دارد؛ از مهمترین آنها میتوان به سرقت شبانه اشاره کرد و اینکه متأسفانه چندبار به مغازهها دستبرد زدهاند. برای حل این مشکل، به اتفاق کسبه با یک شرکت حفاظتی قرارداد بستهایم تا امنیت شبانه برقرار و سرمایه کاسبان حفظ شود.
گرانی ابزارها، چالش دیگر است که فعالیت مغازهها را تحتتأثیر قرار میدهد. اکبری میگوید: هرروز قیمت ابزارها افزایش مییابد و جایگزینی آنها بعداز سرقت یا خرابی، سخت شده است. گاهی اجناس نایاب میشوند یا باید چندبرابر قیمت بخریم. این باعث شده است کار ما پرریسک باشد.
این کار تجربه میخواهد؛ فقط اجارهدادن نیست، باید ابزارها را بشناسید و بدانید چه ابزاری به درد چه کاری میخورد
او در هر دو دستش، تعداد زیادی کارت شناسایی گرفته و به دیگر مشکل کارشان اشاره میکند: مشتریانی هستند که با مدارک جعلی یا هویتهای غیرواقعی ابزار اجاره میکنند و دیگر برنمیگردانند. حتی بعضی وقتها وقتی شکایت میکنیم، دادگاهها هم خیلی از ما حمایت نمیکنند. بعضی قاضیها میگویند گرفتن کارت شناسایی از مشتری کاری غیرقانونی است، درحالیکه ما فقط میخواهیم از خودمان محافظت کنیم. حتی چک هم ضمانت نیست.
از نظر این نماینده کاسبان، بزرگترین معضل شغلی ابزارفروشان این است که زیرنظر چند اتحادیه فعالیت میکنند که خودش دردسرهای خاصی دارد؛ «نصف مغازهها زیر نظر اتحادیه خدمات موتوری و نصف دیگر زیر نظر اتحادیه الکتریک و سیمپیچی هستند. هربار یکی از این اتحادیهها میآید و توقعاتی دارد، بدون اینکه مشخص باشد دقیقا باید از کدام تبعیت کنیم. این بلاتکلیفی، خودش یک مشکل بزرگ است.»
از یک واشر ریز تا انواع سایز میخ
همانطورکه در بازار راه میرویم با چندتن از مشتریهایی برخورد میکنیم که کارشان ساختوساز است، یکی از آنها به نام رضا مقدس که در همه جای شهر بهجز قاسمآباد ساختوساز داشتهاست، میگوید: این روزها در خیابان اقبال لاهوری درحال ساخت یک مجتمع مسکونی هشتواحدی هستم، اما بیشتر ابزار کارم را، از بالابر برای بالاکشیدن مصالح در طبقات تا ابزار ریزی مانند پیچگوشتی، انواع آچار و... از بازار امامیه تهیه میکنم.
آقا رضا ادامه میدهد: بیشتر مغازههای اینجا علاوه بر فروش محصولات، افرادی را میشناسند که در بخشهای مختلف ساختوساز واحد مسکونی تبحر دارند، مثلا اینجا نقاش ساختمان، بتنریز، گچکار، آرماتوربند و... هم پیدا میشود.
گروه دیگری از مشتریهای این بازار افرادی هستند که در خانه آدمهای فنی محسوب میشوند یا به قولی آچاربهدست هستند. رحمان کشتگر یکی از این مشتریهاست که میگوید: چند روز پیش خانه را عوض کردیم، برای خرید ابزار و تجهیزات لازم برای لولهکشی ساختمان، نصب پردهها و بهبود روشنایی منزل به اینجا آمدم. در اینجا برای انجام کارهای فنی هرچه بخواهید، پیدا میشود، از یک واشر ریز تا انواع سایزهای پیچ و میخ.
* این گزارش چهارشنبه ۲۶ آذرماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۴۶ شهرآرامحله منطقه ۹ و ۱۰ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
