حیاط دبستان شهیدرحمانی‌‌پور پر از بازی است

سماواتی| وارد حیاط مدرسه می‌شویم. زنگ تفریح است و بچه‌ها دارند بازی می‌کنند، اما در این حیاط، دیگر کودکی، بازی انفرادی را تجربه نمی‌کند.

کلاس‌اولی‌ها طعم تازه‌واردی را احساس نمی‌کنند و با همان شیرینی کودکانه‌شان مشغول بازی اند؛ همه این‌ها نتیجه تلاش سه‌هفته‌ای مادران چند دانش‌آموزانی است که می‌خواستند نشاطی هدفمند برای فرزندان خود رقم بزنند.

دخترکان دبستان شهیدرحمانی‌پور چندروزی است صحن حیاط مدرسه را رنگارنگ می‌بینند که پر است از بازی‌های گروهی و فکری و خلاقانه و اخلاقی... مارپله اخلاقی، جمع‌و‌تفریق، بازی تمرکز و بسیاری بازی‌های دیگر که ایده اولیه‌اش را معاون مدرسه مطرح کرد، مدیر آن را قبول کرد و سپس در جمع انجمن اولیا پیشنهاد داد و آنها نیز استقبال کردند.

سرانجام بیستم آبان سال ۱۳۹۴، با حضور چند تن از مسئولان اداره آموزش‌وپرورش ناحیه ۲، «حیاط پویا»‌ی دبستان دخترانه شهیدرحمانی‌پور در محله عسکریه افتتاح شد.  

از سال گذشته، ایده اجرای طرح را در ذهن داشتم

معاون مدرسه که چهار سال است در دبستان شهیدرحمانی‌پور مشغول خدمت است، می‌گوید: یکی از بخش‌های مهم شغلی ما، حیاط مدرسه و زنگ تفریح است.

فهیمه جهانی که ۲۵ سال از سابقه کاری‌اش می‌گذرد و علاقه زیادی به بچه‌ها دارد و آنها را بی‌آلایش و ساده معرفی می‌کند، ادامه می‌دهد: با توجه به نوع شغلی که دارم، با تمام بچه‌های مدرسه سروکار دارم. چندسالی بود  که برای جلوگیری از شلوغی حیاط مدرسه و ایجاد شادی بیشتر در بین دانش‌آموزان، به‌دنبال راه‌حل مناسبی بودم.

معتقدم دویدن، صرفا شامل بازی نیست و دانش‌آموز نیاز دارد هم بازی کند، هم ورزش. جهانی که سال گذشته چنین طرحی را در ذهن می‌پرواند، می‌گوید: سال گذشته فرصتی پیش نیامد تا آن را مطرح کنم ولی ابتدای تابستان امسال، تصمیم گرفتم آن را با مدیر مطرح کنم که خوشبختانه با آن موافقت شد.  

اجرای طرح چندمیلیونی، با ۵۰۰ هزار تومان

جهانی برای عملی کردن ایده‌اش از مربی تربیت‌بدنی مدرسه کمک می‌گیرد. آنها در فضای مجازی، بازی‌هایی را که متناسب با سن و نیاز دختران دبستانی باشد، جستجو می‌کنند. از میان ده‌ها بازی سنتی و بومی که به‌دست می‌آورند، با توجه به نیاز دانش‌آموزان، حدود ۲۰ نوع بازی را انتخاب می‌کنند که چند نمونه از میان آنها تایید می‌شود.

این بازی‌ها را مدیر مدرسه در جلسه انجمن اولیا مطرح می‌کند و مادران به‌خوبی از طرح استقبال می‌کنند، اما محبوبه بلوکانی، نگران هزینه‌های اجرای آن است؛ چراکه بودجه مدرسه این اجازه را به آنها نمی‌دهد.

با اینکه کارشناس امور دبستان در اداره آموزش‌وپرورش، طرح را تایید کرد، از نظر مالی هیچ کمکی دریافت نکردند. درنهایت بازهم مانند همکاری‌های قبلی که اعضای انجمن در مدرسه داشتند، مادران حاضر می‌شوند خودشان اجرای آن را برعهده بگیرند و آستین‌هایشان را بالا می‌زنند و سرانجام طرح چندمیلیونی، با ۵۰۰ هزار تومان به پایان می‌رسد.  

آرامش دانش‌آموزان در کلاس درس بیشتر شده است

بلوکانی که در سال تحصیلی جدید مدیریت این مدرسه را به‌عهده گرفته است، از نظر اعضای انجمن اولیا و معاون مدرسه، عملکرد خوبی داشته و همراه و هم‌پای طرح‌های خلاقانه است. او می‌گوید: من دوست دارم برای خوشحالی بچه‌ها قدمی بردارم.

وقتی خانم جهانی طرح را برایم توضیح داد، من نیز آن را قبول کردم. بعد از کمی تحقیق متوجه شدم کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم، در تهران به نام «حیاط پویا» انجام شده و در مشهد نیز تنها یک مدرسه این طرح را اجرایی کرده است.

بلوکانی درباره اهمیت حیاط پویا می‌گوید: حالا بچه‌ها فقط در حیاط بازی می‌کنند و کسی برای انتخاب بازی سرگردان نیست. به‌علاوه، از گفتن بسیاری حرف‌ها که مناسب این سن نیست، جلوگیری می‌شود.

آرامش دانش‌آموزان در کلاس بیشتر شده است و معلم‌ها ابراز رضایت کرده‌اند؛ چون بازی، از نیاز‌های دانش‌آموز دبستانی است و او می‌تواند زنگ تفریح انرژی خود را تخلیه کند و با ذهنی پویا و آماده بر سر کلاس درس بنشیند.

همچنین قدرت یادگیری‌اش افزایش می‌یابد. از لحاظ عملکرد مغزی نیز، آماده دریافت اطلاعات جدید است و پذیرش مغزش هم افزایش می‌یابد.

حالا بچه‌ها فقط در حیاط بازی می‌کنند و کسی برای انتخاب بازی سرگردان نیست

کاش این روز‌ها تکرار شود!

سمیه رفیعی که دو دخترش در مدرسه مشغول تحصیل هستند، نقاشی بازی‌ها را به‌عهده گرفته است. او نقاشی با رنگ روغن را بلد است و تابستان‌ها به‌عنوان مربی کلاس نقاشی با مدرسه همکاری می‌کند.

او ابتدا طرح‌های اصلی را روی کاغذ می‌کشد، سپس جای هریک از بازی‌ها را با مشورت مدیر و معاون در حیاط مدرسه مشخص می‌کند و نقش اولیه را با گچ روی زمین طراحی می‌کند. هریک از مادران دیگر نیز در آماده کردن رنگ‌ها کمک می‌کنند.

مریم سلیمانیان، ترکیب رنگ‌ها را به‌عهده دارد؛ چراکه فقط رنگ‌های اصلی و سیاه و سفید خریداری می‌شود و باید رنگ‌هایی مثل بنفش، نارنجی، قهوه‌ای و... را خودشان تهیه کنند.

سلیمانیان می‌گوید: ابتدا رنگ‌ها آن‌طور که می‌خواستیم، خوب درنمی‌آمد ولی بعد از مدتی، به‌خوبی می‌دانستم چقدر از چه رنگ و چه مقدار تینر باید استفاده کنم. ناهید صباغ و رویا مبارکی نیز مادرانی بودند که در این برنامه شرکت کردند و وقتی روز‌های کاری‌شان را به خاطر می‌آورند، دلشان می‌خواهد باز هم این روز‌ها تکرار شود.      

بازی‌های انتخاب‌شده، هدفمند است

سمیه رفیعی درباره نوع بازی‌ها می‌گوید: بازی‌هایی که انتخاب شده، هدفمند است. سعی کردیم هریک از آنها، برخی نیاز‌های کودکانمان را برطرف کند.

این بازی‌ها شامل انجام حرکات ورزشی، فکری و درسی و اخلاقی است که نتیجه همه آنها ایجاد شادی است؛ مثلا در بازی ماروپله، خوبی‌ها و بدی‌های اخلاقی را نوشتیم؛ مثل نیکی به پدر و مادر که می‌تواند از نردبان بالا برود یا غیبت که مار نیشش می‌زند.

ما توانستیم ۱۴ بازی را در حیاط مدرسه طراحی کنیم که شامل دوز، ماروپله، لی‌لی، خط‌بازی، دارت، تخته مهارت، پرش ارتفاع، پرش جفتی، پرش زیگزاگ، دوی استقامت، قطب‌نما، جدول جمع‌وتفریق پایه دوم، منچ و بازی تمرکز است.  

مادرانی که شبانه‌روز پای کار بودند

بعد از تصویب طرح، روز‌های کاری مادران و معاون و مدیر شروع می‌شود. چون زمان‌بندی مدرسه در دو شیفت پسرانه و دخترانه است، تمام روز در اختیارشان نبود؛ به همین دلیل از ابتدا تا انتهای کار، حدود سه‌هفته طول کشید.

رفیعی طرح را می‌کشید و دیگران، شروع به رنگ‌آمیزی‌اش می‌کردند. مربی تربیت‌بدنی مدرسه و خواهرش نیز در بخش رنگ‌آمیزی‌ها حضور داشتند و معاون و مدیر هم بعد از آنکه زنگ پایان مدرسه زده می‌شد، به این جمع اضافه می‌شدند.

اگر شیفت دختران، صبح بود، کار از اول روز شروع می‌شد، اما به‌دلیل اینکه دانش‌آموزان شیفت عصر با آنها هماهنگ نبودند و امکان داشت پا روی رنگ‌های تازه بگذارند و زحماتشان هدر برود، کار زیادی نمی‌توانستند انجام دهند و دو ساعت مانده به شروع شیفت پسرانه، کار تعطیل می‌شد تا رنگ‌ها خشک شود.

با این حال زمانی که دختران شیفت عصر بودند، از ظهر تا تاریکی شب، مشغول کار می‌شدند و گاهی ۱۰ شب به خانه‌هایشان برمی‌گشتند. حمایت پدر‌ها نیز بسیار موثر بود و فعالیت همسران خود را تشویق می‌کردند. 

به‌خاطر آسفالت مدرسه، چندین‌بار رنگ‌آمیزی کردیم

ناهید صباغ که دخترش کلاس اول است و برای پیدا کردن مدرسه‌ای مناسب، محله‌های اطراف عسکریه را زیر پا گذاشته و درنهایت دخترش را در این محیط آموزشی و نزدیک منزل ثبت‌نام کرده و حال از وضعیت موجود راضی است، می‌گوید: ما برای رنگ‌آمیزی، مجبور بودیم یک بخش را چندین‌بار رنگ بزنیم.

چون آسفالت مدرسه آسیب دیده است، رنگ‌ها را به خود جذب می‌کرد و آنچه می‌خواستیم، نمی‌شد؛ مثلا رنگ آبی را که می‌زدیم، سیاه می‌شد و برای به‌دست آوردن آبی مناسب، چندین مرحله رنگ‌آمیزی کردیم.

رویا مبارکی نیز می‌خندد و می‌گوید: یادش‌به‌خیر! تمام لباس و صورت، حتی کفش‌هایمان رنگی شد و با همان وضعیت به خانه‌هایمان بر‌گشتیم. با این حال، به‌قدری این چند هفته برایم دلچسب است که بازهم حاضرم این روز‌ها تکرار شود.

بیش از ما، دخترانمان از حضورمان خوشحال بودند؛ چراکه می‌توانستند با دوستانشان در مدرسه بمانند و بازی کنند.

پسر خادم مدرسه به کمک مادران می‌آید

سمیه رفیعی، برای کشیدن آخرین بازی از مجموعه بازی‌ها که طراحی تخته مهارت بر روی دیوار بوده، می‌گوید: برای این کار، باید نهنگی می‌کشیدم. کار به انتهای خود رسیده بود و هوا داشت تاریک می‌شد. چشم‌هایم به قدری خسته شده بود که از دوستانم خواستم دیوار را برایم روشن کنند.

چون در حیاط مدرسه لامپ کافی وجود نداشت، هرکسی چراغ تلفن همراهش را روشن کرده و بالای سرم ایستاده بود، اما بازهم نور برای طراحی، کافی نبود. پسر خادم مدرسه که متوجه موضوع شده بود، نیسانش را پشت سرم پارک و لامپ‌های آن را روشن کرد. اگر کمک او نبود، واقعا نمی‌توانستم کار را ادامه بدهم؛ اگرچه تلاش کردم نهنگ بکشم، همه فکر کردند کوسه یا ماهی معمولی است.  

انجمن اولیا؛ نقطه وصل مدرسه به خانه 

مدرسه شهیدرحمانی‌پور، تنها دبستان دخترانه در محله عسکریه است که در حال حاضر حدود ۲۰۰ دانش‌آموز دارد. یکی از بخش‌های مهم این مدرسه که نقطه وصل مدرسه به خانه است، جلسات انجمن اولیاومربیان است که با یکدیگر تعامل خوبی دارند.

حضور و فعالیت پررنگ مادران در مدرسه به‌خوبی احساس می‌شود. مریم نظری که یکی از این افراد است، می‌گوید: کار ما دوماه قبل از شروع مدرسه‌ها آغاز می‌شود و فضای مدرسه را برای استقبال از مهر آماده می‌کنیم؛ به‌عنوان مثال به‌خاطر اینکه دیوار‌های مدرسه بسیار خراب و کثیف شده بود، با حمایت مدیر و معاون مدرسه تصمیم گرفتیم دیوار‌ها و سقف را تزئین کنیم.

گلخانه دیواری

یکی دیگر از طرح‌های پیشنهادی در جلسه اولیا، گلخانه دیواری نام دارد که از ابتدای مهرماه انجام شده و این روز‌ها به ثمر رسیده است.

معاون مدرسه درباره این طرح می‌گوید: ابتدا می‌خواستیم پایین پله‌ها فضای سبز کوچکی ایجاد کنیم تا باعث تغییر فضای سالن مدرسه و زیبایی آن شود، اما چون شیفت پسرانه هم در مدرسه داریم و نمی‌توانیم از آن مراقبت کنیم، تصمیم گرفتیم با مواد بازیافتی، در بخشی از دیوار سالن مدرسه که نور مناسبی به آن می‌رسد، گلخانه دیواری بسازیم.

این کار نیز با کمک مادران انجام شده است. بطری‌های پلاستیکی را به شکلی که بتوان از آنها استفاده کرد، برش زدیم و خاک گلدان در آنها ریختیم. هرکسی، گلی در خانه داشت، قلمه زد و در آنها کاشتیم.

زیر بطری‌ها نیز حفره‌های کوچکی ایجاد کردیم تا آب در آنها نماند. بعد با نخ، آنها را در یک ردیف و زیر هم قرار دادیم. به این ترتیب آب از داخل حفره‌های گلدان بالایی به گلدان پایین می‌ریزد که موجب صرفه‌جویی در آب هم می‌شود.  


* این گزارش سه شنبه، ۳ آذر ۹۴ در شماره ۱۷۱ شهرآرامحله منطقه ۷ چاپ شده است.