محله الهیه؛ پرچمدار منطقه ۱۲ است

مشهدی‌ها، منطقه ۱۲ را با نام «منطقه الهیه» می‌شناسند، محله‌ای که وجه تسمیه‌اش برگرفته از نام یکی از محلات پایتخت است. این محله بر روی اراضی روستای امامیه قرار دارد.

بنا به توضیح کتاب «جغرافیای تاریخی مشهد»، نوشته مهدی سیدی، اصل آبادی امامیه تقریبا به‌صورت سالم، اما متروکه در حاشیه غربی نمایشگاه بین‌المللی مشهد باقی مانده است؛ ولی زمین‌های این روستا که بسیار وسیع بوده تا الهیه و امیریه امروزی ادامه داشته است.

ساخت‌وساز در محله الهیه از اوایل دهه ۸۰ کلید خورد و اکنون سابقه سکونت در هزاران واحد مسکونی آن به ۲۰ سال می‌رسد.

«طاش» اولین مجتمع مسکونی محله الهیه است که سال ۱۳۷۹ ساخته شد و بعد از آن مجتمع‌های مسکونی «سلحشوران»، «آر.‌ای» و «یاس» ساخته شدند که هنوز هم جزو مجتمع‌های پرجمعیت و البته پر از مشکل محدوده الهیه به شمار می‌آیند.

ساکنان قدیمی الهیه، سال‌های نخست زندگی در این محله را به «زندگی روستایی در شهر» تعبیر می‌کنند. یکی از آنها که ۲۰ سال پیش از روستایی در بیرجند به این محله آمده است، می‌گوید: آن‌زمان در روستا برق، آب و گاز لوله‌کشی داشتیم، اما به اینجا که آمدیم نه آب بود، نه گاز و نه برق و دوباره رفتیم سراغ دبه‌های آب و نفت و چراغ والور. البته این وضعیت دیری نپایید و از اواسط دهه ۸۰ آب و برق و گاز به الهیه رسید.

بافت

الهیه با ۱۶۴ هکتار وسعت، رتبه دهم وسعت در منطقه ۱۲ را به خود اختصاص داده و خیلی محله بزرگی نیست، اما از نظر جمعیت الهیه سومین محله پرجمعیت منطقه است و به همین خاطر تراکم جمعیت در آن نسبتا زیاد است. به طور متوسط در هر هکتار این محله ۷۳ نفر سکونت دارند که از میانگین تراکم جمعیتی شهرمشهد بیشتر است. تنها کاربری ۲۸ درصد محدوده الهیه مسکونی است، حدود ۱۳ درصد آن صنعتی و حدود ۴ درصد آن نیز آموزشی است.

با بررسی بلوک‌های مسکونی در الهیه می‌توان گفت که بیشترین شمار قطعه‌های زمین مربوط به قطعات ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ مترمربعی است که به آپارتمان‌های بیشتر از ۴ طبقه اختصاص دارد.

فضا‌های باز و سبز همگانی هم به‌صورت نقطه‌ای در این محله به چشم می‌خورد و در مجموع سرانه فضای سبز این محله ۴۱/۳ مترمربع به ازای هر نفر جمعیت است.

فراوانی ساخت و ساز و آلودگی صوتی کارگاه‌های ساختمانی و همچنین وجود مغازه‌های تعمیرگاهی در ابتدای اقدسیه از مشکلات محله الهیه است.

دسترسی

الهیه در آینده نزدیک از جهت شرقی (بولوار امیریه) به خط ۳ مترو متصل می‌شود و از این نظر رفت و آمد شهروندان ساکن در این محله به نقاط دیگر شهر با سهولت بیشتری امکان‌پذیر می‌شود.

در حوزه دسترسی‌های درون‌شهری، دسترسی به بزرگراه آیت‌الله رفسنجانی و بولوار‌های محمدیه و سجادیه از طریق محور‌های امیریه، اقدسیه و الهیه از جمله ویژگی‎های این محله محسوب می‌شود.

پراکندگی ایستگاه‌های اتوبوس در الهیه نسبتا خوب است، میانگین فاصله زمانی برای رسیدن به نزدیکترین ایستگاه اتوبوس در این محله، ۳ دقیقه و ۳۹ ثانیه است. البته دسترسی ساکنان محدوده بولوار امیریه به ایستگاه اتوبوس چندان مناسب نیست.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد مشهد، دانشکده فنی مهندسی ثامن‌الحجج (ع) و دانشکده فنی‌وحرفه‌ای سماء دانشگاه آزاد مشهد از مکان‌های شاخص آموزشی در محله الهیه هستند.
• مسجد جوادالائمه (ع) به همراه دبستان گلچین و راسته تجاری خیابان اقدسیه به دلیل این‌که کارکرد محلی دارند، مراجعه خانواده‌ها و گروه‌های مختلف سنی را به این محدوده بیشتر و سازگاری و تعامل ساکنان را دوچندان کرده است.
• دو مسجد حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) و مسجد بیت المهدی (عج) از دیگر مساجد محله الهیه هستند. میانگین فاصله زمانی برای رسیدن به نزدیکترین مسجد در الهیه، ۳ دقیقه و ۳۴ ثانیه است.
• سه بوستان شبنم، یاس و رز در اقدسیه و سجادیه حال و هوای بانشاطی را در میان ساکنان الهیه ایجاد کرده است. میانگین شعاع دسترسی به فضای سبز در محله الهیه، ۴ دقیقه و ۲۳ ثانیه است.
• ابتدای بولوار الهیه، «پایانه الهیه» واقع شده است که مسافران از این مبداء می‌توانند به نقاط مختلف شهر مشهد تردد کنند.
• ساختمان مرکزی شهرداری منطقه ۱۲ در این محله واقع شده است.
• احداث مسیر ویژه دوچرخه در الهیه و ایجاد سه پیاده‌راه در این محله سبب شده که الهیه به نام محله شهر سبز و شهروندمحور شناخته‌شود.
• مجموعه ورزشی شهدای شهرداری با طراحی چند منظوره در محله الهیه واقع شده است.
• بازار فروش قطعات خودرویی و تعمیرگاه‌های خودرو‌ها از ظرفیت‌های اقتصادی محله الهیه است که علیرغم مشکلاتی که برای محله رقم زده، سبب ایجاد فرصت‌های شغلی شده است.

حدود جغرافیایی

محله الهیه در همسایگی چهار محله قرار دارد. محله امیریه در شمال، نقویه در غرب این محله، مجیدیه در جنوب و محله لشکر در شرق آن قرار گرفته است. محله الهیه با بولوار‌های امیریه، سجادیه، الهیه و بزرگراه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی محدود شده است.