پاتوق‌ همکاری اهالی کارمندان دوم در مسجد بقیه‌الله(عج)

امیر خانی|  سال۵۹ حاج‌آقاقرائتی، کلنگ مسجد بقیه‌الله (عج) را به زمین زد، از همان روز‌هایی که هنوز ساختمان آن نیمه‌کاره بود و در آن کلاس‌های آموزشی برگزار می‌شد تا همان روزی که من برای تهیۀ گزارش به آنجا رفتم، اهالی کوی کارمندان آن‌قدر از برنامه‌های این مسجد استفاده کرده‌اند که شاید از اینکه جزو مساجد برتر شهر مشهد انتخاب شده است، خیلی تعجب نکرده باشند؛ مسجدی که ویژگی خاصی دارد و آن این است که بانوان محله پابه‌پای مردان و شاید گاهی بیشتر از آنان در امور این مسجد نمونه نقش دارند.

همراهی با رزمندگان

خانم اردکانی از همان روز‌های اول ساخت مسجد، در آن فعالیت کرده است؛ از زمانی‌که آنجا زمینی خاکی بود و مردم هنوز مشغول جمع‌آوری بودجه برای ساخت مسجد بودند. آنها در گوشه‌ای از زمین، یک چهاردیواری ساختند و رویش ایرانیت کشیدند تا روزی شش‌هفت کلاس قرآنی و دینی در آنجا برگزار شود. بعداز ساخته‌شدن مسجد هم، اتاقی مخصوص خواهران درنظر می‌گیرند و کار‌ها منسجم‌تر پیش می‌رود.

اردکانی از آن روز‌ها این‌طور می‌گوید: بعداز تکمیل مسجد، کمک‌رسانی پشت جبهه را مثل تهیه آبمیوه و مربا برای رزمندگان که قبل از آن در خانه‌ها انجام می‌شد، در مسجد متمرکز کردیم. در اتاق خواهران مسجد، چرخ بافتنی و ۱۲ دستگاه چرخ‌خیاطی گذاشته بودیم و برای بیمارستان امداد بانداژ درست می‌کردیم، لباس و ملافه می‌دوختیم، لباس‌های بافتنی آماده می‌کردیم و تحویل ستاد امداد و پشتیبانی می‌دادیم و خلاصه هر کاری که در توانمان بود، برای کمک به رزمنده‌ها انجام می‌دادیم.

جلسه‌ای با ۳۰ سال قدمت

او درباره برنامه‌های مسجد برای اهالی نیز چنین می‌گوید: ۳۰ سال است که یکشنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها برای خواهران برنامه داریم. سه‌شنبه احکام و مباحث اخلاقی و دعای توسل برگزار می‌شود و یکشنبه‌ها نهج‌البلاغه و پیگیری حلقه‌های آموزشی خانم‌ها مانند روخوانی و روان‌خوانی و حفظ قرآن داریم.

اردکانی ادامه می‌دهد: بعداز اینکه امام (ره) فرمودند خواهران هم باید بسیجی شوند، همۀ ما زیرپوشش بسیج کار‌ها را سازمان دادیم. خود من هم فرماندۀ پایگاه خواهران هستم. بعداز جنگ، علاوه‌بر کلاس‌های قرآنی، کلاس‌های تابستانی مثل منبت‌کاری، قلاب‌بافی، خیاطی و دیگر کار‌های دستی هم به فعالیت‌های این مسجد اضافه شد.

یک اشاره کافی است

شاید یکی از مهم‌ترین دلایل نمونه‌شدن این مسجد، همدلی و همکاری اهالی آن باشد؛ اردکانی دراین‌باره می‌گوید: از همان زمان تاکنون، خانم‌های فعال در این مسجد واقعاً با هم همکاری می‌کنند. فقط کافی است بگوییم قصد انجام فلان کار را داریم، بلافاصله همه جمع می‌شوند برای کمک؛ بار‌ها شده که همۀ فرش‌های مسجد را خودمان شسته‌ایم.

او ادامه می‌دهد: از دو سال پیش، در تمام شب‌های ماه رمضان به حدود۴۵۰ تا ۵۵۰ نفر با کمک خیّران افطاری داده‌ایم و تمام کار‌ها با خواهران بوده است. روزی ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم برنج را صاف و خورش هم آماده می‌کردیم. در کنار آن ۵۰ کیلو سبزی هم پاک می‌شد و همه چیز برای افطار مهیا بود. یک گروه تقریباً ۲۵ نفره از ساعت ۸ صبح می‌آمدیم و ۱۰ شب بعداز شستن ظرف‌ها به خانه‌هایمان برمی‌گشتیم.

نیازمندان هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند

او کمک به خانواده‌های نیازمند را از دیگر فعالیت‌های این مسجد می‌داند و می‌گوید: با همت خواهران، حدود ۳۰ خانوار را تحت پوشش درآورده‌ایم، هرسال بین دو تا هشت دست جهیزیه برایدختران خانواده‌های مستضعف آماده می‌کنیم، پول برای رهن منزل یا تأمین هزینه‌های بیمارستانی هم جمع‌آوری کرده‌ایم.

هیئت‌امنا، همراه همیشگی

اردکانی، موفقیت مسجد بقیه‌ا... (عج) را نتیجه کار بدون چشمداشت اهالی در آن می‌داند و می‌گوید: امام جماعت مسجد و اعضای هیئت‌امنا همیشه با ما همراه هستند و ما هم کاری را بدون نظر آنها انجام نمی‌دهیم؛ خلاصه اینکه همه در این مسجد سعی کرده‌اند یک‌دل باشند و هرکس هم کاری انجام می‌دهد، بدون کوچک‌ترین چشمداشتی است.

مطلب مرتبط قدیمی‌ترین مسجد محله کارمندان دوم؛ محل گره گشایی از اختلافات مردم است

زندگی‌هایی که با مسجد گره خورده است

یکی دیگر از نقاط قوت این مسجد نمونه، فعالیت حلقه صالحین آن است؛ اردکانی درباره آن می‌گوید: ما در پایگاه بسیج ۹ حلقۀ صالحین داریم. مسجد در طرح «خادمین شهر بهشت» نیز فعالیت می‌کند. علاوه‌بر اینها، سال گذشته سه روزکلاس مشاوره برای همسران گذاشتیم و امسال نیز ۱۸ جلسۀ مشاوره به‌طور جداگانه برای مادران و دختران برگزار شد که با استقبال خوبی همراه بود.

این فعال فرهنگی تصریح می‌کند: در اعیاد و مراسم عزاداری، تزئینات و کار‌های دیگر مسجد را خواهران انجام می‌دهند. از گذشته گروه‌های سرود، تواشیح و نمایش داشتیم و خودم تاجایی‌که می‌توانستم، آموزش آنها را برعهده داشتم؛ اما الان جوان‌ها با بچه‌های محل تمرین می‌کنند. همچنین خواهران و برادران بسیاری از همین مسجد به سوریه و کربلا رفته‌اند و علاوه‌بر آن خواهران هر نیمۀ‌شعبان به‌طور جداگانه به قم سفر می‌کنند.

روزی که در ذهن زنان این محله جاودان است

اردکانی خاطره‌ای هم برای ما تعریف می‌کند؛ خاطره‌ای به‌یادماندنی برای مسجد و اهالی: روز چهلم وفات امام خمینی (ره) بود. در مسجد مراسم گرفته بودیم و خانم‌ها در منزل روبه‌روی مسجد برای پذیرایی آش رشته درست کرده بودند. مهمان‌ها زیاد بودند؛ هنوز چهارپنج‌سفره پذیرایی نشده بودند که خانم نبی‌زاده آمد و گفت آش تمام شده است. نمی‌دانستم چه باید بکنم. فقط لحظه‌ای از امام زمان (عج) خواستم تا به حق آقاسیدروح‌ا... مدد کند تا مجلس آبرومندانه برگزار شود. ۱۰ دقیقه در همان حال اضطراب و بلاتکلیفی گذشت که ناگهان دیدم آن خانم درحالی‌که گریه می‌کند، با ظرفی پر از آش آمد. به او گفتم: «دیدی کم نبود»؛ آن روز همه پذیرایی شدند، اما چشم‌های خانم‌هایی که کمک می‌کردند، سرخ بود.

او ادامه می‌دهد: پذیرایی که تمام شد، رفتم پیش بقیۀ خانم‌ها تا خداقوتی بگویم. همه دور دیگ ایستاده بودند و گریه می‌کردند. پرسیدم چه شده است. گفتند ما تمام دیگ را خالی کردیم. می‌خواستیم شلنگ آب را در آن بگیریم تا آب گرم برای شستشوی ظر‌ف‌ها آماده باشد. لحظه‌ای بوی گلاب تمام فضای خانه را پر کرد و بعد هم که سراغ دیگ آمدیم، دیدیم تا نصف پر از آش است. آن روز حتی برای خانه‌ها و همسایه‌ها هم آش بردیم؛ و چه آش لذیذی هم بود.

کمک‌رسانی پشت جبهه مثل تهیه آبمیوه و مربا برای رزمندگان در مسجد متمرکز کردیم

حرف آخر

خانم اردکانی نتیجۀ بیش از ۳۰ سال فعالیت مسجدی خود را بازگو می‌کند و تقاضایی از همۀ زنان محلۀ ما دارد: خانم‌ها نباید به‌بهانه خانه‌داربودن، دست از فعالیت‌های مسجدی بردارند. اگر آنان به دین شناخت پیدا کنند، هم فرزندان خوبی تربیت می‌کنند و هم همسران بهتری خواهند بود؛ به‌علاوۀ اینکه بیشترین بهره‌برداری را از عمرشان کرده‌اند. وقتی کسی عمرش را صرف خدمت به دیگران کند، خداوند فرزندانی صالح به او می‌دهد. این تجربۀ همۀ خانم‌های فعال در مسجد ماست.

مرتضی سپهری، فرزند خانم اردکانی هم از جوانان فعال مسجد بقیه‌ا... (عج) است و با کمک دیگران، برنامه‌های زیادی برای نوجوانان مسجدی برگزار می‌کند. مادرش می‌گوید مرتضی ۱۱ روزه بود که برای تدریس به مسجد آمدم و تا الان فقط همان ۱۰ روز را در مسجد نبوده است! او الان در کسوت روحانی در مسجد فعالیت می‌کند.

حال و هوای نوجوانی در مسجد

قرار است با نوجوانان به کوه بروند. قبل از اینکه حرکت کنند، از مرتضی می‌خواهم تا برنامه‌های مخصوص نوجوانان در مسجد را برایم توضیح دهد؛ می‌گوید: حدود ۷۰ نفر نوجوان و کودک با مسجد ارتباط دارند و در بعضی سال‌ها به ۲۰۰ نفر هم رسیده‌اند.

او ادامه می‌دهد: ما کلاس رزمی در رشتۀ «فری‌کیک‌بوکس» و «دفاع شخصی» داریم و مشغول آموزش دوستان طلبه هستیم تا بعد خودشان بتوانند به نوجوانان آموزش بدهند، اما برای ورود نوجوانان به این کلاس، گزینش داریم. آنان باید شنا بلد باشند که خودمان آموزش می‌دهیم، یکی دیگر از مراحل گزینش، آزمون‌های «صخره‌نوری» و «راپل» است که در کوه‌های اطراف مشهد برگزار می‌شود. اردو‌های کوهنوردی شبانه هم داریم که برای نوجوانان بسیار جذاب است و در سلامت جسمی‌شان تأثیر مثبتی دارد. برای ارتقای سطح فکری و بینشی آنها نیز آزمون عقاید برگزار می‌کنیم و درمجموع نوجوانانی که از این مراحل با موفقیت عبور کنند، وارد کلاس رزمی می‌شوند.

سپهری درباره برنامه‌های آینده مسجد می‌گوید: مشغول هماهنگی با استادسلیمانی هستیم؛ ایشان از بهترین استادان استان خراسان هستند و قرار است برای بچه‌ها دورۀ آموزشی بگذارند و کم‌کم همین افراد، به دیگر نوجوانان مسجد آموزش بدهند.

او برنامه‌های ویژه اوقات فراغت را از دیگر برنامه‌های این مسجد می‌داند و می‌گوید: به‌جز این برنامه‌های ورزشی در تعطیلات تابستانی کلاس فوتبال و ژیمناستیک و شنا هم برگزار می‌شود؛ کلاس مداحی و قرآن نیز مدت‌هاست به‌طور پیوسته دایر است.

سپهری خاطرنشان می‌کند: از نظر ما، سالم‌بودن جسم یک بچه‌شیعه بسیار مهم است. بیشتر وقت ما صرف فعالیت‌های ورزشی می‌شود، اما تمرکز ما بر مسائل اخلاقی و اعتقادی است. نوجوانان باید درکنار فعالیت‌های ورزشی، اخلاق صحیح را در عمل و نه در حرف یاد بگیرند.

دیگر فعالیت‌های فرهنگی جوانان

سپهری از دیگر فعالیت‌های مسجد سخن می‌گوید: قبل از امتحانات، جلسۀ پنجشنبه شب‌ها شکل دیگری به خود می‌گیرد. بچه‌ها جمع می‌شوند و یکی به بقیه درس می‌دهد. این کلاس رفع اشکال، ممکن است هر شب برگزار شود، اگر کسی در زمینۀ درسی ضعف داشته باشد، از برخی برنامه‌ها محروم خواهد شد؛ این کار در تلاش بچه‌ها خیلی اثرگذار است.

او می‌افزاید: چند سالی می‌شود که گروه سرود آقایان در عید یا مناسبت‌های دیگر حرم، برای زائران امام‌رضا (ع) اجرا دارند. بانک سی‌دی با بیش از هزار سی‌دی مختلف در زمینه‌های گوناگون آماده شده است که جوانان مسجدی می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین هرسال در مسجد مراسم اعتکاف برگزار و استقبال بسیار خوبی نیز از آن می‌شود. علاوه‌بر آن، چند سالی است که آقایان را به اردوی راهیان‌نور می‌بریم، با مراجع تقلید و خانوادۀ شهدا هم در زمان‌های مختلف دیدار کرده‌ایم تا نوجوانان از نزدیک با زندگی بزرگان آشنا شوند.

نمونۀ برادری دینی

سپهری از رسوم خوب مسجد می‌گوید: حجت‌الاسلام‌رضوی، امام جماعت مسجد، همیشه جویای حال نمازگزاران هستند؛ اگر کسی بیمار باشد، بعداز نماز اعلام می‌کنند و گروهی به عیادتش می‌روند. همه‌چیز ساده انجام می‌شود و همه می‌دانند که نباید خیلی خودشان را به زحمت بیندازند و پذیرایی خاصی آماده کنند؛ این باعث شده که رسم برادر دینی را تاجایی‌که می‌توانیم، زنده نگاه داریم.

* این گزارش در شماره ۷۲ شهرآرا محله منطقه ۶ مورخ ۲۲ مهرماه سال ۱۳۹۲ منتشر شده است.