محله فارغ‌التحصیلان؛ محله آرام مشهد

تاریخچه

وجود نشانی از حوزه آموزش در نام محله فارغ‌التحصیلان مانند برخی دیگر از محلات سمت راست بولوار وکیل‌آباد، مثل دانشجو و دانش‌آموز یادگار هدیه سخاوتمندانه حاج حسین‌آقا ملک در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به فرهنگیان آن روزگار مشهد است.

بنا به گفته کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، نوشته مهدی سیدی، وکیل‌آباد مزرعه و روستایی بوده که در اواخر سده سیزده خورشیدی توسط حاج حسین آقای ملک، از فرزند آخوند خراسانی (آیت‌الله کفایی) و چند تن دیگر خریده شده است (به‌اظهار خانم عزت ملک، دختر حاج حسین آقا). اراضی این روستا از محل ده (در انتهای بولوار وکیل‌آباد کنونی) تا نزدیکی پارک ملت در مسیر بولوار وکیل‌آباد گسترش داشته است.

حاج حسین آقای ملک حدود دویست هکتار از اراضی وکیل‌آباد را به حدود ۳۵۰۰ نفر از فرهنگیان مشهد اهدا کرد. ۱۰ دی ۱۳۳۸ فرهنگیان مشهد، نامه سپاس دسته‌جمعی‌شان از حاج حسین‌آقا ملک را در هفته نامه هیرمند، به مدیریت مجید فیاض، چاپ کردند.

شروع سکونت شهروندان در محله فارغ‌التحصیلان از اواخر دهه۶۰ آغاز شده است. برخی سازندگان به این محله آمده‌اند و با خرید زمین‌هایی که بیشتر کشاورزی یا قطعات باغ ۱۰۰۰ متری و ۵۰۰ متری بوده است، به ساخت‌وساز اقدام کرده و سنگ بنای این محله را نهاده‌اند. بااین‌حال، هنوز هم در قسمت‌هایی از این محله باغ‌های بزرگ به چشم می‌خورد که مناظر بسیار زیبایی را رقم زده‌اند. در برخی نقاط محله می‌توان باغ‌های قدیمی را دید که درختان سربه‌فلک‌کشیده را در خود جای داده‌اند و دور آنها دیوار کشیده شده است.

خیابان سنگ‌فرش‌شده چهل‌بازه

بافت

محله فارغ‌التحصیلان حدود ۱۳۰ هکتار وسعت دارد و ۱۰ هزار نفر را در خود جای داده است. به استناد کتاب «اطلس محلات شهر مشهد»، به‌طور میانگین در هر هکتار این محله ۸۱ نفر سکونت دارند که تقریبا برابر با میانگین شهری است. فقط ۳۸ درصد مساحت محله فارغ‌التحصیلان به خانه‌های مسکونی اختصاص دارد و ۴۳ درصد فضای محله بوستان چهل‌بازه است و ۷ درصد آن نیز به مراکز اقامتی اختصاص دارد.

محله فارغ‌التحصیلان بیشتر انتخاب کسانی است که می‌خواهند از هیاهوی شهری فاصله بگیرند و در محله‌ای آرام زندگی کنند. این محله بافتی مسکونی دارد و واحد‌های تجاری کمی در آن دیده می‌شود. از طرفی، اصول شهرسازی نسبت به بقیه مناطق شهری بهتر در آن رعایت شده است و معمولا در این محله شاهد ترافیک خودرو‌ها نیستیم.

گرچه هنوز خانه‌های ویلایی یک و دوطبقه در محله فارغ‌التحصیلان وجود دارد، بیشتر ساختمان‌های این محله سه تا شش‌طبقه هستند. شهرک ارمغان در آن‌سوی بوستان چهل‌بازه و در نزدیکی بزرگراه امام‌علی (ع) از نقاط کم‌برخوردار در محله مرفه‌نشین فارغ‌التحصیلان است.

دسترسی

محله فارغ‌التحصیلان در بزرگراه وکیل‌آباد به ایستگاه نمایشگاه خط یک مترو مشهد دسترسی دارد. پراکندگی خطوط اتوبوس در محله فارغ‌التحصیلان نسبتا مطلوب است و به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۱۷۸ متر راه است. اهالی این محله از طریق بولوار وکیل‌آباد و و بزرگراه امام‌علی (ع) به سایر نقاط شهر ارتباط دارند.

فارغ‌التحصیلان یکی از نزدیک‌ترین محلات شهر مشهد به ییلاقات طرقبه و شاندیز است که دسترسی به این مناطق را به‌ویژه در روز‌های پایانی هفته که مسیر‌های منتهی شلوغ است، راحت می‌کند. نکته مهم درباره موقعیت این محله، دسترسی راحت به نمایشگاه بین‌المللی است. نزدیکی به بوستان بزرگ وکیل‌آباد را هم می‌توان به موارد دیگر اضافه کرد.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• بوستان چهل‌بازه و رودخانه آن از جاذبه‌های گردشگری محله فارغ‌التحصیلان به حساب می‌آید که در فصول مختلف سال به‌ویژه در بهار بسیار دیدنی و باصفاست.
• خانه معلم و مرکز آموزشی و رفاهی فرهنگیان مشهد در این محله است که پذیرای فرهنگیان بسیاری از سراسر کشور است.
• خردسرای فردوسی که محل برگزاری کلاس‌های فرهنگی بسیاری است، در این محله قرار دارد و مخاطبانی از سراسر شهر دارد. 
• کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌ها یکی از پاتوق‌های جدید محله فارغ‌التحصیلان هستند.
• محله فارغ‌التحصیلان یک مسجد و دو دبستان دارد.
• این محله درمانگاه عمومی ندارد.
• نبود سالن ورزشی در محله فارغ‌التحصیلان یکی از مشکلات این محله است که همواره ساکنان از آن گله‌مند بوده‌اند.

حدود جغرافیایی

محله فارغ‌التحصیلان در انتهای بولوار وکیل‌آباد قرار دارد. این محله از شرق به بولوار دندانپزشکان، از شمال به بزرگراه امام‌علی (ع)، از غرب به بولوار نمایشگاه و از جنوب به بولوار وکیل‌آباد می‌رسد. بخش انتهایی بولوار معلم و همچنین بولوار فارع‌التحصیلان در این محله قرار دارد. محله‌های شریف، تربیت، رسالت، وکیل‌آباد، اقبال و همچنین نمایشگاه بین‌المللی مشهد در همسایگی این محله قرار دارد.