در یکی از پروژه های ساخت و ساز محله الهیه هر روز روحانی می‌آید و با صدای دلنشین اذان یکی از کارگرها به استقبال نماز جماعت می‌روند.
بنای بیرونی ساختمان کامل شده، اما وقتی وارد می‌شوی، هنوز کپه‌های شن و سیمان در گوشه‌و‌کنار به چشم می‌خورد. قسمت‌هایی از کف هم برای عبور انواع لوله و کابل حفر شده است. با احتیاط از میان شن‌ها و سیمان‌ها عبور می‌کنیم و به کارگرانی می‌رسیم که با لباس‌های خاکی و گچی مشغول کارند.
ورودمان با دست‌کشیدن ناگهانی همه آن‌ها از کار، هم‌زمان می‌شود. کارگران از پله‌های تکمیل‌نشده تا طبقه چهارم بالا می‌روند. ما هم به‌دنبالشان می‌رویم. درون یکی از واحد‌های نیمه‌ساخته کمی آن‌طرف‌تر از شن‌ها، چند موکت و پتو پهن شده. کارگران شروع به چیدن مهر می‌کنند. در همین زمان، روحانی از راه می‌رسد.
یکی از کارگران با صدایی خوش اذان و اقامه سر می‌دهد. روحانی که جلوتر از بقیه قرار گرفته تکبیر می‌گوید. کارگران به او اقتدا کرده و نمازشان را به جماعت می‌خوانند.
اول نماز، دوم کار
احادیث و روایات زیادی درباره اهمیت نماز به‌ویژه نماز جماعت ذکر شده است؛ چنان‌که بسیاری از بزرگان دین و امامان در سخت‌ترین شرایط هم نماز را ترک نکرده‌اند؛ نمونه اعلای این اهمیت و جان‌فشانی را می‌توان در نماز ظهر عاشورای امام حسین (ع) مشاهده کرد.
بااین‌حال، گاه پیش می‌آید که برخی از ما توجه چندانی به خواندن نماز جماعت نشان نمی‌دهیم و به‌بهانه‌های مختلف، چون کار، بیماری و ناتوانی، نماز را عقب می‌اندازیم و اقامه آن را به آخرین فرصت موکول می‌کنیم.
با این اوصاف، هنوز بسیارند کسانی که نه‌تن‌ها به خواندن نماز اول وقت و جماعت اهمیت می‌دهند، که با هدایت و حتی صرف هزینه دیگران را نیز به این امر تشویق می‌کنند. اقامه نماز جماعت توسط کارگران ساختمانی، طرح جدیدی است که در یکی از پروژه‌های ساختمانی محله رحمانیه در‌حال اجراست.
اقامه نماز و صرف ناهار با کارگران
مرتضی ظفری که در خانواده‌ای مذهبی متولد شده، مدیر پروژه ساختمانی و اجراکننده این طرح جدید است. سال۱۳۶۹ در مشهد و خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمدم. از همان دوران کودکی با تشویق‌های پدر و مادرم خواندن نماز اول وقت را شروع کردم. با بیشتر‌شدن سنم، این علاقه و ارتباط معنوی بیشتر شد.
زمانی‌که پدر تصمیم گرفت با سرمایه شخصی خود، حوزه علمیه‌ای برای طلاب علوم دینی بسازد، گاهی من هم برای کمک به کارگران و سرکشی از پیشرفت کار به حوزه علمیه می‌رفتم. نمازظهر را نیز به‌همراه کارگران می‌خواندم. حتی بعد‌از آن با هم می‌نشستیم و ناهار می‌خوردیم. این ارتباط حس خوبی در من و کارگران ایجادکرده بود، چنان‌که هنوز هم این دوستی ادامه دارد.
از همان زمان، ایده برگزاری نماز جماعت برای کارگران ساختمانی در ذهنم شکل گرفت و به‌دنبال آن بودم که در اولین فرصت، این ایده را اجرایی کنم.
اولین اقامه نماز جماعت
مرتضی ظفری، تحصیلات خود را ادامه می‌دهد و بعد‌از گرفتن لیسانس وارد بازار کار و ساخت پروژه‌های ساختمانی می‌شود. او زمانی که مسئولیت اولین پروژه ساختمانی را برعهده می‌گیرد به فکر عملی‌شدن ایده‌اش می‌افتد.
بعد‌از پایان تحصیلات، وارد پروژه‌های ساختمانی شدم و با حمایت‌های پدرم، مدیریت ساخت یک پروژه ساختمانی ۱۲ واحدی در محله رحمانیه را به‌عهده گرفتم.
کار پی‌سازی و اسکلت‌سازی ساختمان که به پایان رسید و بخشی از ساختمان و اتاق‌های آن تکمیل شد، به فکر عملی‌کردن ایده‌ای که در ذهن داشتم افتادم. موضوع را با پدرم مطرح کردم. او نیز با این طرح موافق بود، ولی عملی‌شدن آن را سخت می‌دانست. تصمیمم را گرفته بودم، پس پیگیر موضوع شدم.
یکی از واحد‌های آپارتمانی ساخته‌شده در طبقه چهارم را تمیز و تبدیل به نمازخانه کردیم. نمازخانه سریع آماده شد، اما مشکل اصلی پیدا‌کردن امام جماعت بود. خوشبختانه یکی از اقوام ما روحانی بود. موضوع را با ایشان در‌میان گذاشتم و خواستم اقامه نماز جماعت ظهر را برعهده گیرند.
حجت‌الاسلام ایاز از این طرح استقبال کردند، منتها، چون هر روز ظهر برای اقامه نماز به مسجدی در محله فلاحی، می‌رفتند قرار شد نماز جماعت در این ساختمان را با نیم‌ساعت تأخیر اقامه کنند.
شرکت ۸۰ درصدی کارگران در نماز جماعت
فراهم‌شدن فرصت اقامه نماز جماعت، موجب خشنودی و رضایت خاطر کارگران شد و با اینکه اجباری در این کار نیست، بیش‌از ۸۰درصد آنان در این طرح شرکت می‌کنند. حالا دو‌ماهی می‌شود که این طرح در ساختمان نیمه‌ساز رحمانیه اجرا می‌شود.
بیشتر کارگرانی که در این پروژه ساختمانی با ما همکاری می‌کنند، کارگرانی هستند که از مدت‌ها قبل نیز پیش پدرم کار می‌کردند. بیشتر آن‌ها از طبقه سادات و از افراد مومن و معتقد هستند؛ به همین دلیل زمانی‌که موضوع اقامه نماز جماعت ظهر مطرح شد، همگی استقبال کردند و کوشیدند در مراسم نماز جماعت شرکت کنند؛ البته در همان جلسه اعلام کردم که خواندن نماز جماعت اجباری نیست. خوشبختانه از دوماه قبل که کار را شروع کردیم، هر روز بر تعداد کارگران نمازخوان افزوده شد.
ذکر مسائل شرعی و پاسخ به شبهات
امام جماعت درکنار اقامه نماز به ذکر مسائل و احکام دینی به‌ویژه احکام مربوط به ساخت‌و‌ساز می‌پردازد و از این‌طریق بر ضرورت کسب روزی حلال و عاقبت‌به‌خیری ساخت خانه مستحکم تأکید می‌کند. هر روز بعد‌از پایان نماز، امام جماعت چند‌دقیقه‌ای درباره برخی مسائل و احکام دین برای کارگران صحبت می‌کند.
کارگران نیز با شنیدن این احادیث و سخنان با اهمیت روزی حلال و ارزش‌کار و تلاش آشنا می‌شوند و بر اطلاعات مذهبی‌شان می‌افزایند. در بخشی از این مراسم نیز کارگران، سوالات و شبهات شرعی خود را با امام جماعت در‌میان می‌گذارند.
کار فرهنگی و برکت اقتصادی
ظفری، کار فرهنگی را جدا از کار اقتصادی نمی‌داند و معتقد است کار فرهنگی و مذهبی باعث برکت در کار اقتصادی می‌شود. بیشتر مشکلات اقتصادی که جامعه امروز ما با آن روبه‌روست، به‌دلیل بی‌توجهی به مسائل فرهنگی روی داده است.
پذیرفتن مسئولیت، تقلب‌نکردن و کم‌کاری نکردن، نمونه‌ای از آموزش‌های فرهنگی و مذهبی است که هر فردی، از کارگر ساده گرفته تا مهندس و رئیس با آموختن آن می‌تواند مسئولیت‌پذیر شود. در حوزه کاری ما نیز زمانی که مسئول یک پروژه ساختمانی بی‌اعتنا به مسائل فرهنگی و دینی و فقط به‌دنبال کسب سود بیشتر، از هر نوع مصالح بی‌کیفیت و نامرغوبی استفاده می‌کند، نتیجه‌اش ساختمان‌هایی می‌شود که توان مقابله با کوچک‌ترین فشاری را ندارد و قبل‌از آنکه کسی در آن ساکن شود، گچ، رنگ و سیستم آن خراب شده و احتیاج به تعویض و نوسازی پیدا می‌کند. این هزینه اضافی را باید ساکنان مجتمع بپردازند.
به‌دلیل همین تقلب‌ها و بساز‌وبفروش‌های غیرمنطقی، مردم رغبتی به خرید خانه‌های جدید ندارند و مجتمع‌های ساختمانی زیادی روی دست صاحبان آن‌ها مانده و سبب رکود اقتصادی شده است. روایت است که خواندن نماز باعث برکت می‌شود.
من این برکت را به چشم دیده‌ام؛ باوجودیکه زمان زیادی نیست که ساخت این پروژه را شروع کرده‌ایم، پیشرفت بسیار خوبی نسبت به پروژه‌های ساختمانی مجاور داشته و ساخت خیلی از واحد‌ها به مرحله پایانی رسیده است؛ در‌حالی‌که خیلی از مجتمع‌های اطراف ما که حتی زودتر از ما شروع به کار کرده‌اند، هنوز در مرحله اسکلت‌بندی هستند.
همچنین باوجودیکه صاحبان مجتمع‌های ساخته‌شده اطراف، سعی و تلاش برای فروش واحد‌های مسکونی خود داشته‌اند، هنوز موفق به این کار نشده‌اند. اما مشتری‌های زیادی حتی قبل از اینکه واحد‌های ما تکمیل شود با دیدن زیبایی و استحکام بنا اقدام به خرید آن کرده‌اند؛ چنان‌که در حال حاضر ۹ واحد از ۱۲واحد ساختمان را فروخته‌ایم.
کارفرمای خوبی است
سید‌مرتضی هاشمی، یکی از کارگران این مجتمع ساختمانی و از نمازگزاران همیشگی نماز جماعت است.
قبل از اینجا در ساختمان‌های زیادی کار کرده‌ام، اما در هیچ‌جا شاهد این صمیمیت و یکرنگی، بین کارگر و کارفرما نبوده‌ام. در جا‌های دیگر حتی ما اجازه صحبت‌کردن و نزدیک‌شدن به مهندسان پروژه را نداشتیم و برخی از آن‌ها نیز احترامی برای ما قائل نبودند. اما اینجا کارگر، مهندس و کارفرما درکنار هم نشسته و با هم غذا می‌خورند.
در مدتی که اینجا هستم، دستمزدم را سرِ موقع دریافت کرده و هیچ‌گونه درگیری و ناراحتی با مدیر پروژه نداشته‌ام. به نظر من و همه کارگران، مدیر پروژه (ظفری) بهترین کارفرمایی بوده است که تا‌به‌حال داشته‌ایم. این نوع برخورد ایشان باعث شده احساس رضایت داشته و سعی کنیم کارمان را به نحو احسن انجام دهیم و مصالح ساختمانی را حیف‌ومیل نکنیم.
برگزاری مراسم تعزیه امام حسین (ع)
سید‌باقر بهشتی که به قول خودش سابقه ۱۷ سال کارگری ساختمان را دارد، از دعا و عزاداری‌های برادرانه کارگران می‌گوید. در مدت ۱۷ سالی که کارگر ساختمانی هستم، هیچ وقت شاهد چنین برنامه‌ای نبودم.
هر سال که ماه محرم می‌شد، به‌دلیل مشغولیت کاری یا خستگی زیاد، فرصت کمی برای حضور در مراسم عزاداری امام‌حسین (ع) داشتم، اما امسال درکنار مراسم نماز جماعت، زمانی نیز برای خواندن دعا و مراسم عزاداری درنظر گرفته شد و همه کارگران با شور‌وحالی خاص در این مراسم شرکت کردند.
حس‌وحال خوبی را که در این ماه محرم داشتم، وقت دیگری تجربه نکرده بودم. از‌طرف‌دیگر برخی کارگران پروژه که جزو مدافعان حرم هستند و تجربه حضور و دفاع از حرم زینب (س) را دارند، خاطرات دوران مبارزه را بیان کردند و ما با شرایط سخت و کار بزرگی که آن‌ها انجام دادند، آشنا شدیم.
محبت بین مردم و روحانیت
حجت‌الاسلام ایاز، امام جماعت ساختمان رحمانیه همیشه طوری برنامه‌ریزی می‌کند که ناهارش را درکنار کارگران صرف کند و در فضایی صمیمانه ضمن شنیدن از مشکلاتشان، حس برابری را به آنان القا کند. او برگزاری چنین مراسمی را سبب نزدیکی بین روحانیت و مردم می‌داند.
وقتی کارگران می‌بینند که یک روحانی، کنار آنان روی زمین نشسته و غذا می‌خورد، احساس خوبی پیدا می‌کنند؛ بی‌شک گسترش این اقدامات در نزدیک‌شدن طبقات مختلف جامعه موثر خواهد بود.
اقامه نماز جماعت درکنار همسایگان
ظفری که پیشرفت و موفقیت در کار خود را مدیون برگزاری نماز جماعت و پیروی از اعتقادات مذهبی می‌داند، به‌دنبال آن است که مراسم نماز جماعت را برای اهالی محله نیز برگزار کند.
برای برگزاری مراسم نماز جماعت باید هزینه‌ای (۵۰۰ هزار‌تومان) بپردازم، اما با‌توجه‌به برکات مادی و معنوی این کار، این هزینه بسیار ناچیز است. با‌توجه‌به کمبود مسجد در محله رحمانیه و در جهت فرهنگ‌سازی نماز و نماز‌خوانی به‌دنبال توسعه این کار هستم و در پروژه ساختمانی بعدی سعی دارم با فراهم‌کردن شرایط و اختصاص محلی به‌عنوان نمازخانه، از همسایگان نیز بخواهم که در نماز جماعت شرکت کنند.
یکی دیگر از برنامه‌های فرهنگی که درنظر دارم، دویدن مسیر حرم امام‌رضا (ع) تا حرم حضرت معصومه (س) است. درصورت آمادگی حامی مالی، این مراسم را در‌راستای حمایت از شهدای مدافع حرم از مشهد شروع کرده و در مسیر شهر‌های مختلف تا قم به دیدن خانواده شهدای مدافع حرم خواهیم رفت.
* این گزارش پنج شنبه ۲۰ آبان ۹۵ در شماره ۱۶۷ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.
